Έχοντας διαβάσει το βιβλίο, ένα έξοχο μυθιστόρημα που το 1998 κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, αναρωτιόμουν αν θα ήταν ποτέ δυνατόν μια ταινία να “βγάλει” τη δύναμη των καταπιεσμένων συναισθημάτων, των ανείπωτων μυστικών και της τραγικότητας των χαρακτήρων που η Ιωάννα Καρυστιάνη περιγράφει με τον τόσο μοναδικό της τρόπο.
Όταν όμως πίσω από την σκηνοθεσία υπάρχει ο Παντελής Βούλγαρης, κάθε τέτοια επιφύλαξη αίρεται, το αληθινό πρόσωπο του νησιού αποκαλύπτεται, οι ψυχές ξεδιπλώνονται και ξεγυμνώνονται και τα ερωτήματα απαντιούνται: Τι έκανε την Άνδρο να είναι τόσο διαφορετική, τόσο επιφυλακτική απέναντι στους ξένους; Γιατί τα παραθυρόφυλλα στα επιβλητικά καπετανόσπιτα ήταν σχεδόν πάντα ερμητικά κλειστά, οι δρόμοι έρημοι, και οι τύχες προδιαγεγραμμένες;
Γιατί το νησί ήταν χωρίς άντρες!
“Αυτοί καπετανεύανε τα καράβια τους και οι γυναίκες καπετανεύανε τα σπίτια τους”, είναι τα λόγια της μάνας. “Παντρεμένες μόνο με τις φωτογραφίες τους”, λέει η ορμητική Μόσχα, με προίκα όλες από ένα ζευγάρι κυάλια για να ψάχνουν με αγωνία το πέλαγος μήπως και φανούν οι άντρες τους, ενώ πίσω από τις τραβηγμένες δαντελένιες κουρτίνες να κεντάνε κάθε ναυάγιο και να υφαίνουν τις τύχες των παιδιών τους.
Η ταινία ακόμα και σήμερα, μία εβδομάδα μετά, γεμίζει τα μάτια μου και την ψυχή μου.
Ό,τι επίθετο μπορώ να σκεφτώ γι’αυτήν δεν μπορεί παρά να είναι σε υπερθετικό βαθμό. Δεν είναι τυχαίο που τις τρεις πρώτες ημέρες προβολής, κόπηκαν περισσότερα από 60.000 εισιτήρια.
Εξαιρετικές οι ερμηνείες όλων, αλλά προσωπικά δεν μπορώ να μην σταθώ στην συγκλονιστική Όρσα (Πηνελόπη Τσιλίκα) και στην ορμητική και ενθουσιώδη Μόσχα (Σοφία Κόκκαλη). Τα σκηνικά σε μεταφέρουν με απόλυτη επιτυχία στην Άνδρο του 1930-1940, στον πεζόδρομο της Χώρας με τα εμπορικά εκείνης της εποχής, στην προκυμαία με το τελωνείο, στην πλατεία με την Καΐρειο Βιβλιοθήκη, ολόφωτη. Σ’αυτό το σημείο, βέβαια, συνέβαλαν ουσιαστικά και οι ίδιοι οι Ανδριώτες: είκοσι σπίτια παραχωρήθηκαν για τα γυρίσματα, 6 καΐκια ήρθαν από Εύβοια και Σαλαμίνα, 500 άτομα βοήθησαν γενικότερα, ενώ 750 ήταν οι κομπάρσοι. Όσο για τη φωτογραφία, σε καθηλώνει, σε μαγεύει… γι’αυτό και τελικά απαντούσα στα μηνύματα… “ΝΑΙ, στ’αλήθεια είναι πανέμορφη η Άνδρος!” Άγρια και συνάμα γλυκιά σαν μέλι, με τη γκρίζα θάλασσα να γίνεται γαλάζια στις βραχοσπηλιές και στις ακρογυαλιές της, τον άνεμο να γίνεται αύρα και να χαϊδεύει τα αγριολούλουδα στα πνιγμένα από το πράσινο μονοπάτια της και τα πέτρινα γεφύρια της, τα περιστέρια να γουργουρίζουν στουςπεριστερώνες της.
Ο “κύκλος Μαλταμπέ” σε προκαλεί να τον περπατήσεις, να τον μυρίσεις, να ακούσεις τα ψιθυρίσματα, να νιώσεις τα μυστικά του…
Στην Άνδρο “το μπλε ρέει παντού”… (Ιωάννα Καρυστιάνη, Μικρά Αγγλία)
Αλίκη
Ο “κύκλος Μαλταμπέ”
Ο Σπύρος και η Όρσα
Οι δυο αδερφές, Μόσχα και Όρσα
Ο γάμος του Σπύρου και της Μόσχας
Τα σκηνικά σε μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή
Ο πεζόδρομος με τα εμπορικά της εποχής
Οι δύο αδερφές με δώρα του Σπύρου από τη μακρινή Ιαπωνία
Περιμένοντας να φανεί το καράβι με τους αγαπημένους τους
