Σύνταγμα - Ίων Δραγούμης (Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες)

Το σύνταγμα το πολέμησε ή πραγματικότητα! Το σύν­ταγμα θέλησε να δώση στο Έθνος αντιπροσώπους και είπε να υπάρχουν βουλευτές. Επρόκειτο αυτοί οί βουλευτές να αντιπροσωπεύουν το έθνος. Άλλα ή πραγματικότητα τά χάλασε όλα και οί βουλευτές βρέθηκαν αντιπρόσωποι μιας μικρής επαρχίας και δέν είχαν κανένα συμφέρον να καταγίνουν μέ το έθνος. Τούς έφτανε που καταγίνονταν μέ τήν επαρχία τους και φρόντιζαν τις μικροδουλειές τών πελατών τους, τών εκλογέων. Λοιπόν, άφού τέτοια είναι ή πραγματικότητα, γιατί δέν τή βλέπομε και γιατί δέν τούς άφήνομε στή φυσική

τους θέση τούς βουλευτές, μονάχα τούς όνομάζομε αντιπροσώπους του έθνους; Τέτοιοι μια φορά δέν είναι. Άς μείνουν αυτοί έκεί που χρησιμεύουν, άς ονομαστούνε δήμαρχοι, δημογέροντες, ότι άλλο θέλετε, μά για όνομά τού Θεού βρήτε άλλους να άντιπροσωπέψουν το Έθνος!

Αν είμαστε ζωντανό γένος, δέ θα κολλήσωμε στο πολιτικό σύστημα που μας κάθισαν. Το σύνταγμα και οι

βου­λευτές είναι μιά άρρώστεια. Δέν είναι ή ζωή μας. "Η θά μας πεθάνη ή θά ψοφήση τέλος πάντων αυτή. Και θά ζήσωμε τότε μέ άλλο σύστημα πολιτικό, που νά μας έρχε­ται καλλίτερα. Πώς, χωρίς νά μας μελετήσουν, χωρίς νά μάθουν καλά το φυσικό μας, μας κόλλησαν βουλευτές και συντάγματα ;

Οί κοινότητες νά κοιτάζουν τά κοινοτικά τους. Άς βγαίνουν βουλευτές, γιά νά μήν τύχη και θυμώση ο λαός, άν του άφαιρέσωμε τήν ψήφο. Μά οί βουλευτές άς μήν κοιτάζουν τά εθνικά ζητήματα, άς κοιτάζουν τά επαρχιακά. Τά εθνικά νά τά κοιτάζουν εκείνοι που μόνον αυτά βλέ­πουν και δέν έχουν νά συλλογιστούν ούτε κοινοτικά ούτε επαρχιακά.

Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Ίωνα Δραγούμη  Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες.