Οι αγορές και τα χρηματιστήρια τιμούν και επιβραβεύουν την εργασία των κερδοσκόπων και “κατασκευάζουν” τους ζητιάνους και τους πλούσιους αυτού του πλανήτη με εξαιρετική ευκολία

Όταν ένας παραβάτης σκοτώνει για τα χρέη που οφείλει, η εκτέλεση ονομάζεται ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ενώ όταν η διεθνής τεχνοκρατία αποφασίζει να κάνει εκκαθάριση σε μια υπερχρεωμένη χώρα, η εκτέλεση ονομάζεται πρόγραμμα μακροοικονομικής ρύθμισης

Ο Εντουάρντο Γκαλεάνο υπήρξε επί δεκαετίες η φωνή αφύπνισης ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής, σίγουρα ο πιο πολιτικός συγγραφέας της…



Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που συνέβη το 2009, στην 5η Σύνοδο των Αμερικανικών Κρατών, όταν ο ηγέτης της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες δώρισε μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες στον Μπαράκ Ομπάμα, ένα βιβλίο: ήταν το θρυλικό για τους Νοτιαμερικανούς «Ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» ένα εμβληματικό έργο που ο Γκαλεάνο έγραψε το 1971 σε ηλικία 31 ετών.

Βαθιά πολιτικοποιημένος και συνειδητοποιημένος από μικρός ο Γκαλεάνο ξεκίνησε μόλις στα 14 του να δημοσιεύει πολιτικά σκίτσα σε εφημερίδες του Μοντεβιδέο. Στα 20 του έγινε αρχισυντάκτης στη «La Marcha» και αμέσως μετά διευθυντής στην εφημερίδα «Epoca».

Ο Γκαλεάνο γεννήθηκε στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάη, μέλος μίας οικογένειας με ευρωπαϊκή καταγωγή, που ανήκε στη μεσαία τάξη και ήταν καθολική. Όταν ήταν νέος είχε δουλέψει ως εργάτης εργοστασίου, ελαιοχρωματιστής, ταχυδρόμος, δακτυλογράφος και άλλα. Στα 14 του πούλησε την πρώτη του πολιτική γελοιογραφία στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Ελ Σολ» του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ουρουγουάης.

Το 1971, σε ηλικία 31 ετών, έγραψε τις «Ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής», το οποίο έμελλε να αναγνωριστεί ως βιβλίο αναφοράς για τη Λατινική Αμερική, καθώς αποτελεί μια πλήρη καταγραφή και έναν αναλυτικό σχολιασμό για την τραυματική Ιστορία της ηπείρου.

Το 1973 το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ουρουγουάη τον ανάγκασε να καταφύγει στην Αργεντινή και από εκεί στην Ισπανία όπου έζησε εξόριστος για δέκα χρόνια. Πίσω στην πατρίδα του είχε απαγορευθεί η κυκλοφορία του βιβλίου – ένα εμπάργκο που επεκτάθηκε στη Χιλή και στην Αργεντινή.



Αργότερα, όμως, ήρθαν και άλλα βιβλία, εξίσου εμβληματικά, τα οποία μεταφράστηκαν σε 20 γλώσσες. Μεταξύ αυτών η τριλογία «Η μνήμη της φωτιάς» και το εκπληκτικό «Καθρέφτες: Μια σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πάπυρος).

Η συνέντευξη

Μια ιδέα για την πολιτική σκέψη του Γκαλεάνο δίνει μια συνέντευξη που είχε δώσει το φθινόπωρο του 2011 στο BHMagazino:

«Οι αγορές και τα χρηματιστήρια τιμούν και επιβραβεύουν την εργασία των κερδοσκόπων και “κατασκευάζουν” τους ζητιάνους και τους πλούσιους αυτού του πλανήτη με εξαιρετική ευκολία» είχε πει.

« Αμέσως μετά το Κραχ του 1929 στη Γουόλ Στριτ, ο τότε υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι η κρίση είχε και τη θετική πλευρά της, διότι “έτσι ο κόσμος θα δουλέψει πιο σκληρά και θα ζήσει μια πιο ηθική ζωή”. Ε, λοιπόν, στο όνομα αυτού καταστράφηκαν μερικές χώρες όπως η Βραζιλία και το Ελ Σαλβαδόρ», είχε συμπληρώσει.

«Η μεγαλύτερη απογοήτευσή μου σε σχέση με τον Ομπάμα ήταν το Νομπέλ Ειρήνης, το οποίο παρέλαβε εκφωνώντας έναν λόγο ουσιαστικά προς τιμήν του πολέμου! Ίσως παραδέχτηκε με αυτόν τον τρόπο ότι είναι και ο ίδιος αιχμάλωτος του στρατιωτικού μηχανισμού που κυβερνά τη χώρα του…» είχε πει για τον Ομπάμα.



H προφητεία για την Ελλάδα

Και για την Ελλάδα και για την κρίση είχε πει σχεδόν προφητικά: «Η Ελλάδα θα γνωρίσει τώρα αυτό που πάντα γνώριζε η Λατινική Αμερική: ότι ο κόσμος κατευθύνεται από υποτιθέμενους διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι ασκούν τη διεθνή δικτατορία τους και κάθε φορά γίνονται όλο και λιγότερο ορατοί. Να ξέρετε, όμως, πως η ελευθερία τού να υπακούς δεν είναι ελευθερία. Το έθνος που υπακούει δεν είναι πια έθνος: είναι η ηχώ ξένων φωνών, είναι η σκιά άλλων σωμάτων».

Επιλεγμένα αποφθέγματα

-Οι φτωχές χώρες, προκειμένου να διαθέτουν όλο και φτηνότερα και περισσότερο υπάκουα εργατικά χέρια, χρειάζονται ολόκληρα τάγματα από δήμιους, βασανιστές, ιεροεξεταστές, δεσμοφύλακες και χαφιέδες. Για να ταίσουν και να εξοπλίσουν αυτά τα τάγματα, οι φτωχές χώρες χρειάζονται περισσότερα δάνεια. Για να πληρωθούν οι τόκοι των δανείων, οι φτωχές χώρες χρειάζονται ακόμα περισσότερα δάνεια. Για να πληρωθούν οι τόκοι των συσσωρευμένων δανείων, οι φτωχές χώρες πρέπει να αυξήσουν τις εξαγωγές τους. Για να αυξηθούν οι εξαγωγές οι φτωχές χώρες πρέπει να μειώσουν το κόστος παραγωγής. Για να μειωθεί το κόστος παραγωγής οι φτωχές χώρες χρειάζονται όλο και φτηνότερα και περισσότερο υπάκουα εργατικά χέρια. Για να γίνονται κάθε φορά φτηνότερα και περισσότερο υπάκουα τα εργατικά χέρια, οι φτωχές χώρες χρειάζονται τάγματα ολόκληρα από δήμιους, βασανιστές και ιεροεξεταστές…

– Κάθε άνθρωπος είναι τόσο μικρός όσο ο φόβος που αισθάνεται και τόσο μεγάλος όσο ο εχθρός που επιλέγει.

– Τα κράτη δεν ασχολούνται πλέον με τη διοίκηση και αφοσιώνονται στη αστυνόμευση. Οι πρόεδροι μετατρέπονται σε διαχειριστές ξένων εταιριών. Οι υπουργοί Οικονομικών είναι καλοί διερμηνείς. Οι βιομήχανοι μετατρέπονται σε εισαγωγείς. Οι πολλοί εξαρτώνται ολοένα περισσότερο από τα περισσεύματα των λίγων. Οι εργαζόμενοι χάνουν τις δουλειές τους. Οι αγρότες χάνουν τη γη τους. Τα παιδιά χάνουν την παιδική τους ηλικία. Οι νέοι χάνουν την επιθυμία να πιστεύουν. Οι ηλικιωμένοι χάνουν τη σύνταξή τους. «Η ζωή είναι λαχείο», ισχυρίζονται όσοι κερδίζουν.

Όταν είχαμε όλες τις απαντήσεις, μας άλλαξαν τις ερωτήσεις

– Αν συμμορφωθούμε προς τας υποδείξεις τότε εγγυημένα θα βλέπουμε όλοι τις ίδιες εικόνες, θα ακούμε όλοι τους ίδιους ήχους, θα φοράμε τα ίδια ρούχα, θα τρώμε όλοι τα ίδια χάμπουργκερ και θα είμαστε όλοι μόνοι μες στην ίδια μοναξιά, μέσα σε σπίτια ίδια, σε γειτονιές ίδιες, σε πόλεις ίδιες, όπου όλοι θα αναπνέουμε την ίδια βρόμα και θα υπηρετούμε τα αυτοκίνητα μας με την ίδια προσήλωση και θα ανταποκρινόμαστε στις διαταγές των ίδιων μηχανών σε έναν κόσμο που θα είναι θαυμαστός για όποιον δεν έχει ούτε πόδια ούτε φτερά ούτε ρίζες.

– Η χειρότερη τάση του ανθρώπου είναι: να επιβάλλουμε έναν μοναδικό Θεό, μια μοναδική αλήθεια, έναν μόνο τρόπο ζωής και θανάτου. Η καλύτερη είναι: η ικανότητα δημιουργίας, το δικαίωμα να ονειρευόμαστε και επίσης η ικανότητα να βλέπουμε τον διπλανό μας σαν υπόσχεση και όχι σαν απειλή.

– Το 1996 ανέρχονταν ήδη σε δεκαέξι οι συνοικίες του Μπουένος Λίρες με πολύ επικίνδυνο επίπεδο θορύβου, του συνεχούς εκείνου βουητού που, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, «μπορεί να δημιουργήσει μη αναστρέψιμες βλάβες στην υγεία του ανθρώπου». Ο Τσάρλι Τσάπλιν συνήθιζε να λέει. ότι η ησυχία είναι ο χρυσός των φτωχών. Με την πάροδο των χρόνων, όμως αποδείχτηκε ότι η ησυχία είναι προνόμιο των λίγων, που μπορούν να την πληρώσουν.

Το έθνος που υπακούει δεν είναι πια έθνος: είναι η ηχώ ξένων

– Για το πρότυπο της επιτυχίας: Ο κόσμος απ’ την ανάποδη επιβραβεύει ανάποδα: υποτιμά την τιμιότητα, επικρίνει την εργασία, ανταμείβει την έλλειψη τύψεων και τρέφει τις θηριωδίες. Οι δάσκαλοί του ρίχνουν το φταίξιμο στη φύση: η αδικία, λένε, είναι φυσικός νόμος. Ο Μίλτον Φρίντμαν, ένα από τα πιο ισχυρά μέλη των διδασκόντων, μιλάει για «φυσικό περιορισμό της ανεργίας». Οι φυσικοί νόμοι ευθύνονται που οι μαύροι βρίσκονται στο χαμηλότερο σκαλί της κοινωνικής κλίμακας, επιβεβαιώνουν οι Ρίτσαρντ Χέρσταϊν και Τσαρλς Μάρεϊ. Για να εξηγήσει την επιτυχία των εμπορικών συναλλαγών του, ο Ροκφέλερ συνήθιζε να λέει ότι η φύση ανταμείβει τους ικανούς και τιμωρεί τους ανίκανους. Περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, πολλά από τα αφεντικά του κόσμου εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο Δαρβίνος έγραψε τα βιβλία του μόνο και μόνο για να προαναγγείλει τη δική τους ανωτερότητα.

– Επιβίωση των ικανοτέρων; Η πιο χρήσιμη ικανότητα για την επιβίωση και την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής το δολοφονικό ένστικτο, όταν χρησιμοποιείται για την αφομοίωση μιας μικρής επιχείρησης από μια μεγάλη ή για την καταδυνάστευση μιας αδύναμης χώρας από μια δυνατή θεωρείται ανθρώπινη αρετή, αλλά όταν ένας άνεργος κακομοίρης ψάχνει για λίγο φαγητό με ένα μαχαίρι στο χέρι, τότε είναι απόδειξη κτηνωδίας.

– Όταν ένας παραβάτης σκοτώνει για τα χρέη που οφείλει, η εκτέλεση ονομάζεται ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ενώ όταν η διεθνής τεχνοκρατία αποφασίζει να κάνει εκκαθάριση σε μια υπερχρεωμένη χώρα, η εκτέλεση ονομάζεται πρόγραμμα μακροοικονομικής ρύθμισης. Ο οικονομικός εκβιαστής, αν δεν πάρει τα λύτρα, δημεύει τις χώρες και ανακατεύεται στα εσωτερικά τους: σε σύγκριση μαζί του, οποιοσδήποτε μαχαιροβγάλτης αποδεικνύεται αβλαβής σαν τον Δράκουλα στο φως της μέρας. Η παγκόσμια οικονομία είναι η πιο αποδοτική μορφή του οργανωμένου εγκλήματος. Οι διεθνείς οργανισμοί ελέγχουν το νόμισμα, το εμπόριο και τις πιστώσεις των φτωχών χωρών με τόσο ψυχρό επαγγελματισμό και ατιμωρησία, που τρομοκρατούν και εξευτελίζουν πολίτες περισσότερο κι από τα βομβαρδιστικά.

- Στον κόσμο όπως είναι σήμερα, στο κόσμο απ’ την ανάποδη, οι χώρες που φροντίζουν για την παγκόσμια ειρήνη είναι εκείνες που κατασκευάζουν τα περισσότερα όπλα και πουλούν τα περισσότερα όπλα• οι πιο αναγνωρισμένες τράπεζες είναι εκείνες που ξεπλένουν τα περισσότερα ναρκωδολάρια και στις οποίες αποταμιεύονται τα περισσότερα κλεμμένα χρήματα• οι πιο επιτυχημένες βιομηχανίες είναι εκείνες που δηλητηριάζουν περισσότερο τον πλανήτη. Η σωτηρία του περιβάλλοντος είναι η πιο ευφυής εμπορική επένδυση των εταιριών που το καταστρέφουν.

– Η κοινωνία που θεοποιεί την τάξη, ενώ ταυτόχρονα προκαλεί την αταξία, μέρα με τη μέρα τούς στερεί την ελευθερία. Ο φόβος του μεσαίου: το πάτωμα τρίζει κάτω από τα πόδια, δεν υπάρχουν πλέον εγγυήσεις, η σταθερότητα είναι ασταθής, οι δουλειές εξαφανίζονται, τα χρήματα εξανεμίζονται, για να φτάσει το τέλος του μήνα χρειάζεται ένα θαύμα.

Η εξαίρεση

Υπάρχει μόνο ένας τόπος όπου ο Βορράς ανταγωνίζεται το Νότο με τους ίδιους όρους: πρόκειται για ένα γήπεδο ποδοσφαίρου στη Βραζιλία, στις εκβολές του Αμαζονίου. Ο κύκλος του Ισημερινού κόβει στη μέση το στάδιο Zerao, στην Αμαπά, οπότε κάθε ομάδα παίζει το ένα ημίχρονο στο Νότο και το άλλο στο Βορρά.

– Μια έγκυος γυναίκα στην Αφρική διατρέχει εκατό φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνει από ό,τι στην Ευρώπη. Η αξία των προϊόντων για τα κατοικίδια, που πωλούνται κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τη συνολική παραγωγή της Αιθιοπίας

– Σε πολλές χώρες του κόσμου η κοινωνική δικαιοσύνη έχει αναχθεί σε ποινική δικαιοσύνη. Το κράτος επαγρυπνά μόνο για τη δημόσια ασφάλεια: για τις υπόλοιπες υπηρεσίες υπεύθυνη είναι πλέον η αγορά• ο Θεός θα φροντίσει για τη φτώχεια, τους φτωχούς, τις φτωχές περιοχές, αν δεν τον προλάβει η αστυνομία.