Υπάρχουν πάρα πολλές παραδόσεις και έθιμα στην σημερινή κοινωνία, που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία Ελλάδα. Σημαντικό στοιχείο, σχετικά με την διαχρονικότητα αυτών των εθίμων και παραδόσεων , είναι όχι μόνο η εισχώρηση και διατήρησή τους στην σημερινή κοινωνία ,αλλά οτι ακόμα και αρκετές θρησκείες , διατήρησαν τα σημαντικότερα απο τα έθιμα αυτά και τα οικειοποιήθηκα.

Στον Ελλαδικό χώρο , η διατήρηση αυτών των παραδόσεων απο την Εκκλησία, ίσως και να έγινε γιατί πολύ απλά δεν ήθελαν να τα στερήσουν απο τους Έλληνες που έπαιζαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην ζωή τους και γενικότερα στην Ελληνική κοινωνία των αρχαίων χρόνων. Mε το πέρασμα των αιώνων, το νόημα στα περισσότερα απο αυτά τα έθιμα και τις παραδόσεις άλλαξε, όπως και ο αρχικός λόγος δημιουργίας τους…

Ας δούμε τα σημαντικότερα απο αυτά τα έθιμα τα οποία φυσικά και διατηρούνται μέχρι σήμερα:

Νηστεία: Οι Αθηναίοι νήστευαν όταν γιόρταζαν τα Ελευσίνια Μυστήρια,τα Θεσμοφόρια κ.τ.λ. Το ίδιο έκαναν και οι Σπαρτιάτες πριν ξεκινήσουν μια σπουδαία πολεμική επιχείρηση.

Μετάληψη: Οι ειδικοί σύνδεσμοι του Διονύσου με το κρασί βγαίνουν από την πρωτοχρονιάτικη χρήση του κρασιού στα Ανθεστήρια,όπου οι πρόγονοί μας έπιναν κρασί τιμώντας τον θεό Διόνυσο.

Κόλυβα-Το γλυκό των Νεκρών: Το γλυκό των νεκρών ήταν γνωστό στην Ελληνική αρχαιότητα που το είχε και αυτή κληρονομήσει με το ίδιο όνομα από τους προϊστορικούς προελληνικούς πολιτισμούς.

Ταφή: Την ταφή του νεκρού, το στήσιμο μνημείου μαζί με τους συγγενείς του νεκρού και τα μνημόσυνα τα συναντούμε στους Διονυσιακούς Θιάσους.

Μυστικός δείπνος: Το τραπέζι των θιασοτών είναι σταθερό χαρακτηριστικό των Ελευσινίων Μυστηρίων.Οι μύστες τραπεζώνονταν μαζί με τον θεό,κατασταίνοντας έναν σύνδεσμο κοινωνίας μαζί του.

Γάμος: Ο πρώτος εγγεγραμμένος στα αρχεία της Ελλάδος είναι της Πηνελόπης στην Οδύσσεια, αλλά και στην Ιλιάδα ο Ήφαιστος πλουμίζει την ασπίδα του Αχιλλέα με την εξής επιγραφή: Ιστόρησε και γάμους,τις νύφες που γυρνάνε από τα σπίτια τους με φώτα και λαμπάδες και τις περνούσαν με νυφιάτικα τραγούδια από τις ρούγες.

Αναστενάρια: Καθώς και τα Ταυροκαθάψια είναι τα πιο συγκεκριμένα Ελληνικά τελετουργικά που επιβιώνουν έως σήμερα.Τα αναστενάρια έρχονται κατ΄ευθείαν από τα Διονυσιακά όργια.

Βάπτιση: Στην αρχαιότητα συνήθιζαν να βαπτίζουν τα αγάλματα των Θεαινών επιδιώκοντας την αναγέννησή τους μέσα στο νερό.Αλλά και η ανάδυση της Αφροδίτης από τα κύμματα,κατά την μυθολογία,η γέννησή της από το νερό είναι συμβολισμός της άμεσης σχέσης νερού,γονιμοποίησης και γέννησης.

Σπάσιμο αγγείων: Είναι παγανιστικό έθιμο και καταδικαζόταν στον μεσαίωνα.

Μνημόσυνα: Σε επιγραφή της Μαγνησίας μια σειρά από τιτλούχοι Διονυσιακού Θιάσου αφήνουν κληροδοτήματα για να τους γίνονται κάθε χρόνο μνημόσυνα στον Διονυσιακό μήνα Λιναιόνα.Τα τριήμερα τα εννιάμερα και τα σαράντα είναι αρχαίο ελληνικό νεκρικό έθιμο όπου οι Έλληνες απίθωναν στον τάφο του νεκρού τροφές.

Τα αυγά τού Πάσχα: Μία από την αρχαιότερη Ορφική Θεογονία που ο Έρως βγαίνει από το αυγό που το γέννησε η νύχτα.Το κοσμογονικό αυγό θα το βρούμε στην κατά Ιερώνυμον και Ελλάνικον Θεογονία στην ραψωδική θεογονία και στου Επιμενίδη.

Τα κάλαντα: Ήταν η εορτή των Ελλήνων τον μήνα Πυανοψιών.Τα Πυανέψια προς τιμήν της σκυράδος Αθηνάς και του Απόλλωνα και αργότερα του Διονύσου γιόρταζαν την γονιμότητα του χρόνου που έφευγε και την συνέχιση της γονιμότητας του επόμενου χρόνου. Όλο το διήμερο των εορτών της πρωτοχρονιάς που λεγόταν κάλαντα άναβαν φανάρια έξω από το σπίτι τους και τραγουδούσαν συνέχεια.

Το Πάσχα: Τοποθετήθηκε στα Αδώνια που εορτάζονταν κάθε άνοιξη με την αναπαράσταση του θανάτου του Άδωνι.Οι γυναίκες στόλιζαν το νεκρικό κρεβάτι του παιδιού του Έρωτα,όπως στολίζεται ο σημερινός επιτάφιος με λουλούδια,πρασινάδες και καρπούς ,στην συνέχεια ακολουθούσε η περιφορά του επιτάφιου με μοιρολόγια! Την επόμενη μέρα τραγούδαγαν και πανηγύριζαν την ανάσταση του ωραίου Άδωνι.

Προστάτης των θαλασσών: Ο Ποσειδώνας καθερείται από προστάτης των θαλασσών και παραδίδει υπηρεσία στον άγιο Νικόλαο που καταλαμβάνει και τους ναούς του.

Θεοφάνεια: Οι πρόγονοί μας γιόρταζαν την επιστροφή του θεού Απόλλωνα από την χώρα των υπερβορείων όπου περνούσε τον χειμώνα του κατά την λαϊκή δοξασία.Την νέα αποκάλυψη του θεού την γιόρταζαν στους ιεούς και την ονόμαζαν θεοφάνεια.

Παναγία η ελεούσα: Δαίμων λατρευόμενος στην Αθήνα. Στον βωμό του ιδρυομένου στην αγορά κατέφευγαν οι ξένοι ζητούντες προστασία οσάκις καταδιώκονταν οπότε και η ονομασία των όρμων ελεούσα που πρόσφερε καταφύγιο έχει την ρίζα της στον ελεώ.