Φθινοπωρινή ισημερία: Οι αρχαίες γιορτές, τα Μυστήρια και τα έθιμα του Σεπτέμβρη

Ο Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου και ο πρώτος του φθινοπώρου. Στο αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο έβδομος (septem, εξ ου και το όνομά του), ωστόσο όταν μετακινήθηκε στο ημερολόγιο, δεν άλλαξε όνομα.

Στην Αρχαία Ρώμη τον Σεπτέμβριο εορταζόταν ο Δίας και η 1η Σεπτεμβρίου ήταν κάτι σαν τη δική μας Πρωτοχρονιά. Την ονόμαζαν Indictio (Ινδικτιώνα) που σημαίνει «κατανομή των φόρων». Μήπως και στα χρόνια μας ο Σεπτέμβριος δεν είναι ο μήνας που πληρώνουμε την Εφορία;..

Επίσης, η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει την αρχή του εκκλησιαστικού έτους την 1η Σεπτεμβρίου με τη λειτουργία της Ακολουθίας της Ινδίκτου. Ακόμη, σε πολλά μέρη της Ελλάδας η 1η Σεπτεμβρίου θεωρείται Η Μέρα του Χρονικογράφου: είναι η μέρα που ο Χάρος ανοίγει το τεφτέρι του και γράφει μέσα τα ονόματα των ψυχών που θα πάρει στη διάρκεια του έτους -φόρος αίμαστος ετούτος εδώ... Στην Κρήτη εκείνη η μέρα είναι αφιερωμένη στη Μαντική: βάζουν ένα καρύδι στην ταράτσα αποβραδύς «να το δουν τα άστρα» και το πρωί της 1ης Σεπτέμβρη το σπάνε. Αν είναι καθαρό και βγει ολόκληρο, η οικογένεια θα είναι γερή όλο τον χρόνο.

Ο Ιωάννης Ασημακόπουλος γράφει για τον Σεπτέμβριο: «Πρώτος μήνας του Φθινόπωρου ο Σεπτέμβριος, αλλά και Πρωτόμηνας του εκκλησιαστικού χρόνου. Αρχή της Ινδίκτου, ήτοι του νέου εκκλησιαστικού έτους. Είναι ο έβδομος μήνας στο μηνολόγιο των Ρωμαίων και αντίστοιχος προς τον Αττικό Βοηδοδρομιώνα. Εκλαϊκευμένα ονοματίζεται Σεπτέβρης, Σεπτέμπρης ή Θεσέμπρης. Από τις γιορτές που συναντάμε σ’ αυτόν ονοματίζεται Σταυρός, Σταυριάτης ή Αι Νικήτας. Αλλά Τρυγητής και Βεντεμάς (βένδεμα: ο τρύγος και κάθε συγκομιδή) λόγω του τρύγου ή Σποριάρης λόγω της προετοιμασίας για τη σπορά.

»Στη συνείδηση των ανθρώπων της υπαίθρου είναι ο μήνας του τρύγου, που του δίνει χαρά το ξεφάντωμα στ’ αμπέλια. Που του δίνουν γεύση τα μουστόγλυκα, οι μουσταλευριές, τα μουστοκούλουρα και οι μουστολαμπάδες από μουστόμελο (πετιμέζι) και καρύδια. Που του δίνουν άρωμα τα ώριμα φρούτα, και χρώματα τα φύλα που σιγά - σιγά κιτρινίζουν για να πέσουν.

»Όμως στην ψυχή όλων μας ο Σεπτέμβρης, συνδέεται με το πρώτο καρδιοχτύπι από το πρώτο κουδούνισμα ή τη δασκαλοκαμπάνα παλιότερα, της πρώτης ημέρας μας στο σχολείο…».

Η ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ, Η ΟΡΦΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

Μάρτης και Σεπτέμβρης, ίσα τα μεσάνυχτα, λέει ο λαός μας αφού τον Μάρτιο έχουμε την εαρινή ισημερία και τον Σεπτέμβρη τη φθινοπωρινή. Την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου ο ήλιος μπαίνει στη μοίρα του Ζυγού και θα έχουμε ίση μέρα και ίση νύχτα.

Φθινοπωρινό Ισημερινό Σημείο ονομάζουμε το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο Ήλιος κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία. Είναι σημείο τομής Ισημερινού και εκλειπτικής, όπου προβάλλεται ο Ήλιος.

Στις εξελιγμένες πολιτισμικά κοινωνίες, οι τελετές παρουσίαζαν σημάδια έντονου ορθολογισμού σε αντίθεση με τις σεληνιακές – νομαδικές κοινότητες όπου ο μεσσιανισμός επέβαλε τον αυτοκράτορα – δυνάστη γιο Ηλίου, που ενσάρκωνε τη ζωοδόχο Ηλιακή ιδιότητα.

Ενδεικτική είναι η Ορφική Κοσμοθέαση που τιμούσε την έννοια «Ήφαιστος» την 10η Φθίνοντος μηνός Βοηδρομιώνος (21η Σεπτεμβρίου). Γνώριζαν πως η νύχτα μεγάλωνε και ο χειμώνας ερχόταν. Άρα χρειάζονταν το τεχνητό φώς και τη θέρμη της Φωτιάς την οποία συμβόλιζε ο Ήφαιστος. Όλα αυτά επιτυγχάνοντο με την ανάλογη τεχνολογία, ένα από τα χαρακτηριστικά του Θεού. Αξίζει να διαβάσουμε τον Ορφικό ύμνο:

Ηφαίστου, θυμίαμα λιβανομάνναν
Ήφαιστ’ ομβριμόθυμε, μεγασθενές, ακάματον πυρ,
λαμπόμενε φλογέαις αυγαίς, φαεσίμβροτε δαίμον,
φωσφόρε, καρτερόχειρ, αιώνιε, τεχνοδίαιτε,
εργαστήρ, κόσμοιο μέρος, στοιχείον αμεμφές,
παμφάγε, πανδαμάτωρ, πανυπέρτατε, παντοδίαιτε,
αιθήρ, ήλιος, άστρα, σελήνη, φως αμίαντον·
ταύτα γαρ Ηφαίστοιο μέλη θνητοίσι προφαίνει.
πάντα δε οίκον έχεις, πάσαν πόλιν, έθνεα πάντα,
σώματά τε θνητών οικείς, πολύολβε, κραταιέ.
κλύθι, μάκαρ, κλήιζω σε προς ευιέρους επιλοιβάς,
αιεί όπως χαίρουσιν επ’ έργοις ήμερος έλθοις.
παύσον λυσσώσαν μανίαν πυρός ακαμάτοιο
καύσιν έχων φύσεως εν σώμασιν ημετέροισιν.

Και η μετάφραση:

Ηφαίστου θυμίαμα, λιβανομάννναν
Ηφαιοτε ίσχυρόκαρδε, μεγαλοδύναμε, πού είσαι τα άσβεστον πυρ,
και φωτίζεσαι από φλογερές λάμψεις, ω θεέ που παρέχεις το φως εις τους ανθρώπους, εσύ πού φέρεις το φως, με τα ισχυρά χέρια, αιώνιε, πού ζής με την τέχνην, συ ο εργάτης, μέρος του κόσμου και στοιχείον άμεμπτον, πού τρώγεις τα πάντα, πού δαμάζεις τα πάντα (ως εκπρόσωπος της φωτιάς), ο υπεράνω όλων υπέρτατος, πού ευρίσκεσαι παντού. ΕΙσαι ο αιθήρ, ο ήλιος, τα άστρα, ή σελήνη, το φως το αμόλυντον διότι αυτό τα μέλη του Ηφαίστου φέρουν το φως είς τους ανθρώπους.
Και κατοικείς εσύ είς πάντα οίκον, όλες τις πόλεις, όλα τα έθνη·
καί κατοικείς (ως πυρ, ως φωτιά) μέσα είς τα σώματα των ανθρώπων, εσύ με την μεγάλην ευτυχίαν, ο ισχυρός.
Ακουσε με μακάριε, εσέ προσκαλώ είς τάς Ιεράς σπονδάς, δια να προσέλθης πάντοτε ήμερος καί με έργα πού φέρουν χαράν.
Κατάπαυσε την λυσσασμένην μανίαν του ακατάβλητου πυρός
παρέχων είς τα ιδικά μας σώματα την φυσικην καύσιν

Κομμάτια του μηνός Σεπτεμβρίου περιλαμβάνονταν σε δύο Αττικούς (Αθηναϊκούς μήνες). Ειδικότερα το πρώτο του δεκαπενθήμερο στον δεύτερο μήνα τον Mεταγειτνιών και το δεύτερο δεκαπενθήμερο στον τρίτο μήνα τον Bοηδρομιών.

Ας δούμε μερικά στοιχεία των δύο αυτών Αττικών μηνών.

Mεταγειτνιών

Ηταν ο δεύτερος μήνας του αττικού ημερολογίου, που αντιστοιχούσε στην περίοδο από 15 Aυγούστου μέχρι 15 Σεπτεμβρίου του σημερινού Γρηγοριανού ημερολογίου. H ονομασία του, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, οφείλεται στα Mεταγείτνια, γιορτή προς ανάμνηση του μετοικισμού του Θησέα από τη Mελίτη (δήμο των Aθηνών, Δ. της αγοράς) στη Διόμεια (δήμο των Aθηνών N.A. της πόλης).

Aυτόν τον μήνα στην Aθήνα γίνονταν οι μετοικήσεις, δηλαδή οι μετακομίσεις και συνεπώς η αλλαγή των γειτόνων (μεταγείτνια). Στη γιορτή αυτή οι Aθηναίοι τιμούσαν τον Mεταγείτνιο Aπόλλωνα.

O Mεταγειτνιών ήταν ο η αρχή του νέου οικονομικού έτους, οπότε άρχιζαν οι προετοιμασίες της τέλεσης των μυστηρίων, και το τέλος του στρατιωτικού έτους, οπότε πανηγυρίζονταν τα γυμνιστικά Eξιτήρια.

O αντίστοιχος προς τον Mεταγειτνιώνα μήνας των Aργείων και των Λακεδαιμονίων ονομαζόταν Kάρνειος. H ονομασία του οφείλεται στον ονομαστό μάντη Kάρνο, γιο του Δία και της Eυρώπης, ο οποίος είχε διδαχθεί τη μαντική τέχνη από τον ίδιο τον θεό Aπόλλωνα.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Kάρνος φονεύθηκε από το αφηνιασμένο άλογό του, όταν οι Δωριείς εισέβαλαν στην Πελοπόννησο. O θεός Aπόλλωνας, επειδή θεώρησε υπεύθυνους για τον φόνο του Kάρνου τους Λάκωνες, έριξε λοιμό στη χώρα. Για να εξιλεωθούν, λοιπόν, αυτοί δημιούργησαν τα Kάρνεια, ειδική γιορτή προς τιμήν του Kάρνου, που γιορταζόταν στον ομώνυμο μήνα (Σχλ. B, 8,3). Kατά τη διάρκεια της γιορτής τιμούσαν τον Aπόλλωνα Kάρνειο, προστάτη των κοπαδιών. O μήνας Kάρνειος αναφέρεται εκτός από τη Σπάρτη και στα μηνολόγια του Αργους, της Eπιδαύρου, της Pόδου και των δωρικών αποικιών της Σικελίας. Στις Συρακούσες ο Kάρνειος ήταν , όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, αντίστοιχος με τον αττικό Mεταγειτνιώνα: «του Καρνείου μηνός, ον Αθηναίοι Μεταγειτνιώνα προσαγορεύουσι» (Πλούταρχος, Nικ. 28). Οπως είναι γνωστό από επιγραφές, ο αντίστοιχος προς τον Mεταγειτνιώνα μήνας των Bοιωτών ονομαζόταν Πάνεμος ή Πάναμος, μια ονομασία μήνα που τη συναντάμε σε πολλά ελληνικά μηνολόγια (Σπάρτη, Eπίδαυρος, Αργος, Pόδος ή ως Πάνημος σε Δήλο, Θεσσαλία και Mακεδονία) αλλά με διαφορετική σειρά στο έτος.

O Mεταγειτνιών ή Mεταγιτνιών αναφέρεται και στα ημερολόγια νησιών του Aιγαίου, όπως της Δήλου, Σάμου, Kω και Kαλύμνου, ενώ στη Pόδο αναφέρεται ως Mεταγείτνιος.

Bοηδρομιών

Oνομασία του τρίτου –και σε παλαιότερες εποχές του πρώτου– μήνα του αττικού ημερολογίου, που ήταν ο μήνας της φθινοπωρινής ισημερίας. Oνομάστηκε έτσι λόγω της γιορτής των Bοηδρομίων, την 6η ή την 7η ημέρα του, που πιθανώς αντιστοιχούσε στην 22α Σεπτεμβρίου.

Tα Bοηδρόμια ήταν γιορτή προς τιμήν του Bοηδρομίου ή Bοηθόου Aπόλλωνα, ο οποίος έτρεχε με βοή σε βοήθεια αυτών που ζητούσαν τη συνδρομή του, ιδιαίτερα ως βοηθός και σύμμαχος στον πόλεμο: «Βοηδρομείν γαρ το βοηθείν ωνομάζετο»

Oι Aθηναίοι την παραμονή της γιορτής έκαναν θυσίες προς τιμήν της αδελφής του Aπόλλωνα, θεάς της άγρας (κυνηγιού), της Aρτέμιδος της Aγροτέρας. Kάθε χρόνο, λοιπόν, στο χωριό Αγρα ή Αγρες πέρα από το Iλισό, οι Aθηναίοι τελούσαν εκεί γιορτή στον ναό της Aγροτέρας Αρτεμης προς τιμήν της θεάς, και ο «άρχων-πολέμαρχος» πρόσφερε ως θυσία 500 κατσίκες. H γιορτή αυτή ξεκίνησε μετά τη μάχη του Mαραθώνα.

H γιορτή των Bοηδρομίων, κατά τον Πλούταρχο (Πλουτ. Θησ. KZ'), ετελείτο στη μνήμη της νίκης του Θησέα εναντίον των Aμαζόνων και προς τιμήν του Bοηθόου Aπόλλωνα που τον βοήθησε. Kατά τον Παυσανία, η γιορτή θεσπίστηκε από τον Ιωνα σε ανάμνηση της βοήθειας που έστειλε στους Aθηναίους στις μάχες τους εναντίον των Eλευσινίων.

Eπίσης, από την 15η του Bοηδρομιώνα και για 9 ημέρες γιορτάζονταν τα Mεγάλα Eλευσίνια Mυστήρια. H πρώτη ημέρα, η 15η Bοηδρομιώνα, κατά την οποία γινόταν η προκήρυξη της γιορτής ονομαζόταν αγυρμός, από τη λέξη άγυρις που σημαίνει συνάθροιση ή συγκέντρωση. O άρχων-βασιλιάς, που είχε την ανώτατη εποπτεία στα μυστήρια, καλούσε τον δήμο στην Aγορά και με την παρουσία του Iεροφάντη και του Δαδούχου, ο Iερός Kήρυκας έκανε την προκύρηξη της γιορτής για να λάβουν μέρος στα μυστήρια οι «έχοντες καθαρήν την καρδίαν και τας χειρας»

Oι Aθηναίοι τον μήνα Bοηδρομιώνα –αν και είχε 30 ημέρες– τον θεωρούσαν κοίλο μήνα με 29 ημέρες. Aυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν υπολόγιζαν στην αρίθμησή του τη 2η ημέρα του, επειδή, κατά την παράδοση, αντιστοιχούσε στην επέτειο της έριδας του Ποσειδώνα και της Aθηνάς για την επικυριαρχία της Aθήνας (Πλουτ. Συμπ. πρβλ. Θ', 6. Π, Φιλαδ. 489).

Eίναι χαρακτηριστικό ότι ο μήνας αυτός συναντάται με την ίδια ονομασία στην Πριήνη και στην Όλβια της Σκυθίας ως Bαδρομιών στη Xίο και στη Λάμψακο και ως Bαδρόμιος στην Pόδο, την Kω, την Kάλυμνο και την Kνίδο. Στον Bοηδρομιώνα αντιστοιχεί ο Bοαθόιος ή Bοαθόος, ο τρίτος μήνας του ημερολογίου των Δελφών. O αντίστοιχος προς τον Bοηδρομιώνα μήνας του ημερολογίου της Σπάρτης ήταν ο Πάναμος, που αποτελούσε και την αρχή του σπαρτιατικού έτους κατά τη φθινοπωρινή ισημερία.

Οι Ορφικοί κατά τη Φθινοπωρινή Ισημερία εκδήλωναν την λατρεία τους προς τη Φύση γιατί έφερνε στο «Είναι» τους τα Όντα. Πρωτίστως όμως ο εορτασμός στρεφόταν στο γεγονός της εμφάνισης της ανθρώπινης ψυχής. Την ψυχή αυτήν την ονόμαζαν Κόρη Πρωτογόνη, σπούδαζαν τις εκδηλώσεις της από τις οποίες έφθασε να διακριθεί ως νοητικό ον της Φύσεως (λογική νόηση).

Η πρώτη μύηση στα Ορφικά μυστήρια λάμβανε χώραν αμέσως μετά τη Φθινοπωρινή Ισημερία. Κατά τη μύηση αυτή αποκαλύπτονταν τα περί της συστάσεως της μητέρας Γης και της εμφανίσεως τής ανθρώπινης ψυχής. Στα Ελευσίνια μυστήρια κατά τη Φθινοπωρινή Ισημερία γινόταν η εισαγωγή των αμύητων. Κατά την εισαγωγή λάμβανε χώραν μακρά τελετή για την εμφάνιση στο «Είναι» της Κόρης της Πρωτογόνης.

Έλεγαν ότι η Κόρη η Πρωτογόνη είναι κόρη του Ουρανού και της Γης, δηλαδή αποτέλεσμα της επιμιξίας των δυνάμεων του Ουρανού (που συμβολίζει τον άπειρο χώρο δηλαδή τη Συνεχή ή Αμέριστη ουσία) και της Γης (που συμβολίζει την Ατομική ή Μεριστή ουσία).

Με την τελετή αυτήν οι Μύστες της Ελευσίνας απέδιδαν ευγνωμοσύνη προς τη θεία Φύση η οποία έφερε στο «Είναι» το ψυχικό «Είναι» κάθε οντότητας. Έτσι οι Μύστες ως πρώτο αντικείμενο είχαν να εξετάσουν ποια ήταν η Κόρη η Πρωτογόνη, δηλαδή πώς εμφανίσθηκε η ψυχή της Φύσεως.

Η περίοδος από τη Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου συμβολίζει την περίοδο κατά την οποία η ψυχή του ανθρώπου θα περάσει το πρώτο στάδιο εξελίξεώς της που είναι η καλλιέργεια των σπερμάτων τών, προς γονιμοποίηση, Ιδεών.

Τα σπέρματα αυτά κυοφορούνται κατά τις διαδοχικές ενσαρκώσεις, με την επενέργεια του νόμου της Ειμαρμένης. Κατά την περίοδο αυτήν η ανθρώπινη ψυχή θα δεχθεί τις επιδράσεις του Ουρανού, θα διαπλάσει τον ηθικό χαρακτήρα της και θα διαμορφώσει τη συνείδησή της κατά τρόπον ώστε να διακανονίζει τη ζωή της σε αρμονία προς τους όμοιούς της.

Οι Ορφικοί θεωρούσαν την περίοδο από τη Φθινοπωρινή ισημερία μέχρι τη Χειμερινή τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα προς την πρώτη περίοδο του ανθρωπίνου γένους κατά την οποία η ανθρώπινη ψυχή κατόρθωσε να εκδηλώσει τις δυναμικότητές της που της επέτρεψαν να χαρακτηρισθεί ως πραγματικό νοητικό Ον.

Έτσι κατόρθωσε να βρει το δρόμο προς σύσταση των ανθρώπινων κοινωνιών οι οποίες θα της εξασφάλιζαν την πρόοδό της. Οι ατμοσφαιρικές μεταβολές αυτήν τη χρονική περίοδο έλεγαν ότι είναι η ζώσα αλληγορική εικόνα της πρώτης ψυχικής ιστορίας του ανθρώπινου γένους. Η πτώση των υδάτων κατά τη χρονική αυτή περίοδο έλεγαν ότι εικονίζει τις κατερχόμενες από τον ουρανό ακτίνες του φωτός.

Επίσης, έλεγαν, ότι όπως καλλιεργείται η Γη για να εκδηλώσει τη βλάστηση, έτσι πρέπει να καλλιεργούνται και οι ανθρώπινες ψυχές για να εκδηλώσουν τις δυνάμεις τους και να τις μεταβάλουν σε Ιδέες και συναισθήματα. Επίσης όπως τα ύδατα καθιστούν γόνιμη τη Γη προς καλλιέργεια των σπερμάτων από τα οποία θα εμφανισθεί η βλάστηση και από αυτήν τα άνθη και οι καρποί, έτσι και οι ανθρώπινες ψυχές πρέπει να εκδηλωθούν.

Τα Ελευσίνια Μυστήρια εικόνιζαν, επίσης, την περίοδο από τη Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι τη Χειμερινή Τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα στην περίοδο που η μητέρα Γη αναπαύεται και αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για να παρασκευασθεί να δεχθεί στους κόλπους της προς γονιμοποίηση τα σπέρματα των καρπών. Επίσης εκτός από τις εσωτερικές τελετές, είχαν και εξωτερικές εκδηλώσεις. Έτσι κατά τις αρχές του Φθινοπώρου έρχονταν και παρέμεναν στον παρακείμενο Ναό του Παρθενώνος, παρθένες της πόλεως των Αθηνών, οι οποίες ύφαιναν τον πέπλο της θεάς της Σοφίας, Αθηνάς.

Οι παρθένες αυτές, που παρέμεναν εκεί επί έξι μήνες για να φτιάξουν το έργο τους, αλληγορούσαν την αγνότητα τής ψυχής η οποία κατά τους μήνες του Φθινοπώρου και του Χειμώνα θα δεχθεί το σπέρμα της θείας ιδεολογίας, θα καλλιεργήσει και θα εκδηλώσει αυτό με τ' αποτελέσματά του και θα υφάνει πέπλο με τον οποίο περιβαλλόμενη θ' αναγορευθεί θυγατέρα της Σοφίας».

Ωστόσο επειδή δεν υπάρχει πλήρης αντιστοιχία μεταξύ του αρχαίου ημερολογίου και του σημερινού, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ακριβή ημερομηνία τής διεξαγωγής τους και για τον λόγο αυτόν, έχουν κατά καιρούς προταθεί πολλές και διάφορες εκδοχές.

ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ: ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης αναφέρει:

«Γνωρίζουμε ότι οι αρχαίες μυστηριακές τελετές, ήταν πάντοτε άμεσα συνδεδεμένες με κάποια συγκεκριμένα αστρονομικά φαινόμενα. Μέσα στο μήνα Σεπτέμβριο λοιπόν, το μήνα της διεξαγωγής των Ελευσινίων Μυστηρίων, συμβαίνει ένα αστρονομικό γεγονός κορυφαίας σημασίας, το οποίο δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να περάσει απαρατήρητο από το, επίσης κορυφαίο, αυτό θρησκευτικό γεγονός.

»Πρόκειται βεβαίως για τη Φθινοπωρινή Ισημερία η οποία πραγματοποιείται (σ.σ. 2016) στις 22/9. Από τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι τα Ελευσίνια Μυστήρια διαρκούσαν 9 ημέρες, είναι πολύ λογικό να υποθέσει κανείς ότι η Φθινοπωρινή Ισημερία θα έπρεπε να συμπίπτει με την ημέρα της λήξεώς τους! Στην περίπτωση αυτή είναι φυσικά πολύ εύκολο να υπολογίσουμε την ημέρα της έναρξής τους, η οποία θα έπρεπε να ήταν στις 14/9. Η άποψη αυτή ενισχύεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι στις 14/9 γιορτάζουμε σήμερα την Ύψωση του Τίμιου Σταυρού.

»Το γεγονός αυτό δε θα μπορούσε να θεωρηθεί τυχαίο, διότι η σχηματική απεικόνιση των δύο αξόνων ενός Σταυρού, υποκρύπτει ακριβώς την εξισορρόπηση δύο αντίθετων δυνάμεων, της οριζόντιας και της κάθετης, οι οποίες εμφανίζονται πλέον συνδεδεμένες και εναρμονισμένες».

(Από το βιβλίο των Στράτου Θεοδοσίου και Μάνου Δανέζη: «Η Οδύσσεια των Ημερολογίων», Εκδόσεις Δίαυλος – Αθήνα 1995. Μέρος από το ένθετο αφιέρωμα στην εφημερίδα Βραδυνή της Κυριακής, 31 Δεκεμβρίου 2000, pavripedia.gr, mythagogia.blogspot.com, arcadians.gr)

Επιμέλεια: Γαλανιάδη Εύα