Θεόδωρος Καρυώτης: Ο «πατέρας» της ελληνικής ΑΟΖ χτυπάει πάλι την καμπάνα

Του Γ. Λακόπουλου

Ήλθε το περασμένο καλοκαίρι στην Ελλάδα –από την Αμερική, όπου ζει και διδάσκει  εδώ και 45 χρόνια. Παρουσίασε το τελευταίο  βιβλίο του, είδε  μερικούς  φίλους του και ορισμένους πολιτικούς και έφυγε απογοητευμένος. Για τον καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας  Θεόδωρο Καρυώτη μόνο μια εξέλιξη είναι ικανή να τον κάνει να αισθανθεί ικανοποιημένος για την πατρίδα του: η ανακήρυξη της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Όταν το έκανε ο Τάσσος Παπαδόπουλος για την  Κύπρο, το 2004, πέταξε στα σύννεφα. Ενδόμυχα πίστεψε ότι έρχεται και η ώρα της Ελλάδας. Δεν ήλθε, ούτε φαίνεται ότι θα έλθει σύντομα.  Αλλιώς η πρώτη κίνηση της κυβέρνησης θα ήταν να καλέσει τον «πατέρα της ελληνικής ΑΟΖ» για συμβουλές.
Είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον κόσμο σ’ αυτό το θέμα. Αλλά ταυτόχρονα και  ένας από τους κορυφαίους αγνοημένους του ελληνισμού. Ο άνθρωπος που έπρεπε να βρίσκεται στα άδυτα των αδύτων κάθε κυβέρνησής, ακριβώς λόγω του κύρους του και της εξειδικευμένης γνώσης, παραγκωνίζεται από τις ελληνικές πολιτικές δυνάμεις.

Μόνο στις εκλογές του 2012  ο Βαγγέλης Βενιζέλος τον τοποθέτησε στο ψηφοδέλτιο Επικράτειας του ΠΑΣΟΚ. Δεν εξελέγη, γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν πήγε καλά. Αν είχε μπει στη Βουλή πολλά πράγματα μπορεί να ήταν διαφορετικά σήμερα. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα θα είχε υποχρεωθεί να αντιμετωπίσει το θέμα της ΑΟΖ.

Οι απόψεις του καθηγητή Καρυώτη έχουν αέρα από τις αντιλήψεις του Ανδρέα Παπανδρέου  γι’ αυτά τα θέματα- . καθώς υπήρξε φίλος του και υποστηρικτής του. Οι κυβερνήσεις ξέρουν ότι αν τον πάρουν δίπλα τους και αν συζητήσουν μαζί τους δεν θα έχουν πλέον κανένα  έρεισμα να αναβάλουν την ανακήρυξη της ΑΟΖ με το πρόσχημα ότι δεν θέλουν να οδηγηθούν σε μονομερείς ενέργειες, έναντι των Τούρκων.

Ο Καρυώτης έχει αποδείξει με την αρθρογραφία του ότι η ανακήρυξη της ΑΟΖ είναι εκ των πραγμάτων μονομερής ενέργεια κατά το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο των θαλασσών. Έτσι ανακήρυξαν τη δική τους ΑΟΖ  οι Αμερικανοί που συστήνουν στις ελληνικής κυβερνήσεις προσυνεννόηση  με  τη Τουρκία. Έτσι το έκανε η Κύπρος το 2004 και φυσικά ουδείς την κατηγόρησε για μονομερή ενέργεια. Έτσι το έκαναν οι 135 χώρες στον πλανήτη που έχουν οριοθετήσει την ΑΟΖ του –μονομερώς εννοείται.



Με άλλα λόγια η ανακήρυξη της ΑΟΖ είναι, πάνω απ’ όλα μια μονομερής πράξη, όπως προκύπτει από την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν απαιτεί την συγκατάθεση κανενός.  Άρα, γιατί να δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα;  Σε καμία περίπτωση δεν υπήρξε κάποια κρίση στις διμερείς σχέσεις γειτονικών κρατών λόγω μονομερούς ανακήρυξης. Οι Σοβιετικοί δυσφόρησαν το 1980  όταν οι Αμερικανοί έδωσαν ΑΟΖ στα νησιά τους και οι Τούρκοι το 2004 με την Κύπρο, αλλά καμία  κρίση δεν υπήρξε.

Προκειμένου να το κάνει και η Ελλάδα ο καθηγητής έχει δοκιμάσει όλες τις μεθόδους πειθούς:  από την επιμονή αρθρογραφία του ως τα υπομνήματα. Αλλά  φωνή βοώντος. Οι κυβερνήσεις ξεχνούν ακόμη και τον όρο.

Ο ίδιος όμως επιμένει ότι πρόκειται όμως για το μεγαλύτερο κεφαλαίο της ελληνικής  οικονομικής πολιτικής. «Εάν η Ελλάδα είχε ανακηρύξει ΑΟΖ  πριν μια δεκαετία, με την Αίγυπτο και τη Λιβύη, τότε που η τιμή για ένα βαρέλι πετρελαίου ήταν 145 δολάρια, θα διέθετε σήμερα ένα προστατευτικό δίχτυ, και θα είχε αποφύγει τα μνημόνια» είπε στην παρουσίαση του βιβλίου του.

Έχει χτυπήσει όλες τις καμπάνες για τη διπλή αξία της ανακήρυξης εδώ και τώρα. Από την μια η καθυστέρηση δυσκολεύει τη θέση της χώρας, καθώς η Τουρκία δεν μένει αδρανής και διακινεί χάρτες αμφισβητώντας ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.  Έχει μιλήσει άπειρες φορές για τη στρατηγική αξία του Καστελόριζου. Από την άλλη από μόνη της μια τέτοια ενέργεια θα έκανε τη χώρα οικονομική δύναμη στην περιοχή.

Για τον κορυφαίο Έλληνα ειδικό η ελληνική ΑΟΖ  είναι ο εφιάλτης της Τουρκίας και συχνά ο ίδιος  διαμαρτύρεται γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αναφέρει ότι η πλήρης αποδοχή του ελληνικού δικαιώματος στην ανακήρυξη της ΑΟΖ είναι όρος της τουρκικής ένταξης στην Ένωση.

Στην ανάλυσή του προβάλλεται συχνά το τραγικό ενδεχόμενο να απωλέσει η Ελλάδα όλες τις ευκαιρίες σ’ αυτό το μέτωπο. Κατά τη κρίση για την κυβέρνηση που θα χάσει την ΑΟΖ θα είναι «σα να έχει χώρα και να παραδίδει κοινότητα».

Το περασμένο καλοκαίρι κατά την παρουσίαση του βιβλίου του με τίτλο «Η ΑΟΖ της Ελλάδας», από τις «Εκδόσεις Λιβάνη»- μίλησαν οι  Βασίλης Κικίλιας, Σταύρος Λυγερός, Νίκος Μελέτης,  Αλέξης Παπαχελάς. Ακούστηκαν απόψεις που σχεδόν αποκρύβονται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Όλοι μίλησαν με θαυμασμό και σεβασμό για το επιστημονικό έργο του –στο οποίο ο ίδιος έχει επενδύσει την προσπάθεια να αρθεί η αγνοία  των πολιτικών σ’ αυτό θέμα.

Δεν είναι  απλώς ο πρώτος Έλληνας που ασχολήθηκε με το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Είναι και από τους πλέον ειδικούς στον πλανήτη. Η πάγια θέση του είναι ότι υπάρχει αναγκαιότητα, ειδικά λόγω της κρίσης  και παροτρύνει τις κυβερνήσεις να σπεύσουν.