Η χαμένη πατρίδα που μας στέρησαν τα ομόδοξα αδέρφια...

Της Μελίνας Κονταξή
Ιστορικός - Δρ Βαλκανικού Πολιτιμού

Θράκη. Κατά την μυθολογία πήρε το όνομα της από την κόρη του θεού Ωκεανού και της Παρθενόπης. Κατά τον Κωνσταντίνο Κουρτίδη, Θράκες-Τρώες- Φρύγες-Μακεδόνες- Έλληνες και Ιλλυριοί ανήκουν στον ίδιο Πελασγικό κορμό, από τον οποίο αποσπάστηκαν άλλοι νωρίτερα άλλοι αργότερα. Ο Ηρόδοτος -κατά τον συγγραφέα- αναφέρει ότι το Ελληνικό έθνος αποσπάστηκε από το Πελασγικό, και ο Θουκυδίδης ότι το Πελασγικό επικράτησε στην Ελλάδα όχι ως όνομα άλλου έθνους αλλά του Ελληνικού.

Το 341 η Θράκη γίνεται Μακεδονική επαρχία. Σπουδαιότερη Μακεδονική αποικία ήταν η Φιλιππούπολη. Οι Θράκες εκστράτευσαν μαζί με τους Μακεδόνες εναντίον των Ρωμαίων στην Πύδνα όπου ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους. Τον 7ομχ αιώνα κάνουν την εμφάνιση τους οι Βούλγαροι. Η Θράκη υποδουλώθηκε στους Τούρκους το γύρω στο 1360

Η Ελληνικότητα της Θράκης…

Θρακιώτης ήταν το ιδρυτικό μέλος της Φιλικής Εταιρείας Αντώνιος Κομιζόπουλος ο οποίος και κληροδότησε μέρος της περιουσίας του στην εθνική τράπεζα της Ελλάδας και στην Ριζάρειο σχολή. Οι αδερφοί Ξενοκράται που απέκτησαν μεγάλη περιουσία, πολέμησαν στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, (όπου ο ένας χάθηκε) διέθεσαν όλη την περιουσία τους για φιλανθρωπικά ιδρύματα, ναούς και Ελληνικά σχολεία. Θρακιώτες ήταν μερικοί από τους μεγαλύτερους εθνικούς ευεργέτες όπως ο Γρηγόρης Μαρασλής και ο Γεώργιος Ζαρίφης που ίδρυσε τα Ζαρίφεια διδασκαλεία Φιλιππουπόλεως.

Μέχρι το 1850 οι σχέσεις Βούλγαρων και Ελλήνων δεν αντιμετώπιζαν ιδιαίτερα προβλήματα αλλά μετά εμφανίστηκε ο πανσλαβισμός.

Κατά το 1830-40 οι Ρώσοι άρχισαν να διατυπώνουν θεωρίες για την ενότητα των Σλάβων με κυρίαρχους τους Ρώσους. Το 1858 ιδρύεται στην Μόσχα η Σλαβική φιλανθρωπική εταιρεία, με σκοπό την θρησκευτική και εκπαιδευτική ανάπτυξη των Σλάβων του νότου, η οποία έδινε υποτροφίες σε Βούλγαρους να σπουδάσουν στην Ρωσία, όπου εκεί εμφορούνταν με τις ιδέες του πανσλαβισμού.

Ο Ρώσος πανσλαβιστής πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη, που το 1866 παρότρυνε τους Βούλγαρους να πάνε να πολεμήσουν στο πλευρό των Τούρκων για να κερδίσουν την εύνοια του Σουλτάνου, ήταν πίσω από το Σουλτανικό φιρμάνι που προχωρούσε στην ίδρυση αυτόνομης Βουλγαρικής εξαρχίας. Η ίδρυση της αυτόνομης βουλγαρικής εξαρχίας ήταν ουσιαστικά η αρχή του Μακεδονικού Ζητήματος.
Φυσικά η επέμβαση των Ρώσων στην Θράκη υπέρ των Βούλγαρων είχε ξεκινήσει νωρίτερα. Ο Ρώσος πρόξενος στην Αδριανούπολη ζήτησε από τον πασά να ψάλουν και στα βουλγαρικά οι εκκλησίες. Οι Ρώσοι της Κωνσταντινούπολης κατόρθωσαν να πείσουν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων να ψάλλεται στην Βουλγαρική γλώσσα η λειτουργία στο μετόχι του Πανάγιου Τάφου στην Αδριανούπολη, όπου πήγαινε ο Ρώσος πρόξενος.

Ο Έλληνας πρόξενος της Αδριανούπολης Δόσκος, με έγγραφο του, αναφέρει… «Ο Ρώσος υποπρόξενος θέλει να απομακρύνει τους Βούλγαρους από τους Έλληνες και με την βοήθεια του Γάλλου υποπρόξενου προσπαθούν να πολλαπλασιάσουν τα Βουλγαρικά σχολεία».

Οι Έλληνες διπλωμάτες ποτέ δεν σταμάτησαν να προειδοποιούν την Ελληνική κυβέρνηση για τον κίνδυνο που διέτρεχε η Θράκη, αλλά αυτή εκώφευε, μέχρι που ήταν αργά για την Βόρεια Θράκη.
Στην διάσκεψη του 1876 ο Ιγνατίεφ παρουσίασε -κατά παραγγελία και με έξοδα των Ρώσων- τον εθνολογικό χάρτη του Αυστριακού Γεωγράφου Κίepert που εμφάνιζε ότι οι Βούλγαροι είχαν εντυπωσιακή παρουσία.

Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1878 -1879 δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο την ζωή του θρακικού Ελληνισμού. Στην Αδριανούπολη, στην Στενήμαχο και αλλού, αλλά κυρίως στην Φιλιππούπολη, οι Ρωσικές δυνάμεις απέκλειαν την εκπροσώπηση των Ελλήνων από τα δημοτικά συμβούλια, επιδιώκοντας τον εκβουλγαρισμό τους.

Το 1878 υπογράφεται η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ανάμεσα στην Ρωσία και την Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία δημιουργεί ένα Βουλγαρικό κράτος που περιλαμβάνει και την Μακεδονία, εκτός από την Θεσσαλονίκη και την Χαλκιδική. Ευτυχώς αναθεωρήθηκε την ίδια χρονιά.

Ο ανταποκριτής της εφημερίδας Αγών που είχε καταλάβει ότι στόχος των Ρώσων ήταν η υπεράσπιση των Βουλγάρων και όχι της Ορθοδοξίας, έγραφε… «Νικήσαντες οι Ρώσοι ελησμόνησαν ότι εξεστράτευσαν υπέρ της αναξιοπαθούσης ορθοδοξίας… δεν έβλεπαν άλλους άξιους προστασίας η τους Βουλγάρους».

Η συνθήκη του Βερολίνου καθιερώνει την αυτονομία κομματιού της Βόρειας Θράκης. Συγκεκριμένα, οριζόταν ότι η περιοχή ανάμεσα στο όρος Αίμος και στο όρος Ροδόπη θα ήταν αυτόνομη αλλά υπό την εξουσία του Σουλτάνου. Καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία της έπαιξε η Αγγλία που πίστευε ότι το Ελληνικό στοιχείο, που είχε στα χέρια του οικονομία και παιδεία, θα αφομοίωνε το Βουλγαρικό, αλλά πουθενά δεν γινόταν λόγος για τον Ελληνικό πληθυσμό και η παρουσία διάφορων παραγόντων ανάμεσα στους οποίους και των Ρώσων στρατιωτών οδήγησε στον εκβουλγαρισμό της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1885 ο Βούλγαρος πρίγκπας Αλέξανδρος προσαρτεί πραξικοπηματικά την Ανατολική Ρωμυλία στην Βουλγαρία. Η πορεία του τέλους για τον βορειοθρακικό ελληνισμό μπαίνει στην τελική της ευθεία. Στην Ελλάδα κηρύχτηκε επιστράτευση, αλλά Ιταλοί-Ρώσοι- Αυστριακοί-Γερμανοί και Άγγλοι απέκλεισαν τα Ελληνικά λιμάνια και η Ελλάδα έμεινε να παρατηρεί την απώλεια μιας αρχαίας Ελληνικής πατρίδας. Αποικία των Μιλησίων ήταν η Σωζόπολη, χτίστηκε το 600πχ. το αρχικό της όνομα ήταν Απολλωνία.

Οι Έλληνες υποχρεώνονταν να καταταγούν με την βία στον Βουλγαρικό στρατό, οι περιουσίες τους αρπάζονταν, το 1906 Βουλγαρικός όχλος λιθοβόλησε τον Μητροπολίτη Νεόφυτο όταν έφτασε το λιμάνι της Βάρνας. Ο M .Palliares γράφει ότι στην Αγχίαλο που υπήρχαν 1200 ελληνικά σπίτια, κάηκαν όλα. Σώθηκαν μόνο 36 παλιόσπιτα και μια μικρή εκκλησία. Στην Αγχίαλο οι Έλληνες κάηκαν ακόμα και μέσα στις εκκλησίες.

Το 1906 εφαρμόζεται από την βουλγαρική κυβέρνηση ο νόμος που είχε ψηφιστεί το 1891, που απαγόρευε την διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας στα ελληνικά σχολεία. Το 1908 η Βουλγαρία γίνεται βασίλειο μαζί με την Ανατολική Ρωμυλία. Και κάπως έτσι αποκτήσαμε μια ακόμα χαμένη πατρίδα, από τα ομόδοξα αδέρφια αυτή την φορά, γι αυτό και λίγοι την θυμούνται.

Την καρδιά την κλειδωμένη αυτού του έθνους, αν την ανοίξεις, θα βρεις χαμένες πατρίδες που θυσιάστηκαν πολύ εύκολα.

Λαοί που δεν παλεύουν για να υπερασπιστούν κομμάτια τους επειδή τα θεωρούν μακριά, δεν έχουν σωτηρία, και δεν τους φταίει κανένας, ειδικά αν διαχρονικά ζουν με ψευδαισθήσεις καλών αφεντάδων που θα τους φέρουν το σεφέρι και θα τους σώσουν.

Υπάρχουν φίλοι σε όλους τους λαούς. Καμία εξουσία δεν ήταν φίλη, και δεν έκανε το ηθικό το καλό και το δίκαιο.