O ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ
Εντοπίστηκε κατά τις ανασκαφικές εργασίες του οικοπέδου για την ανέγερση του Αρχαιολογικού Μουσείου το 1976. Πρόκειται για κιβωτιόσχημο τάφο από πωροπλίνθους, λαξευμένο μέσα στο φυσικό ημίβραχο. Βρέθηκε ασύλητος και σφραγισμένος. Περιείχε μια ταφή- καύση μέσα σε οστεοθήκη όπου βρέθηκε χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς. Η θέση του τάφου εσωτερικά των τειχών οδηγεί στην άποψη ότι πρόκειται για το τάφο ενός ιδιαίτερα σημαντικού προσώπου που τάφηκε με τιμές μέσα στον περίβολο των τειχών. Σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη (Θουκ. IV.104, 106, 108 και V, 6, 10, 11), ο στρατηγός Βρασίδας ήταν ο ικανός στρατηγός της Σπάρτης που τάφηκε το 422 π.Χ. με τιμές εντός των τειχών και μπροστά στην αγορά της πόλης μετά τη φονική μάχη μεταξύ Κλέωνος και Βρασίδα (Στρατηγών Αθηναίων και Σπαρτιατών) που δόθηκε τη χρονιά αυτή μπροστά στα τείχη της πόλης. Ο Βρασίδας λατρεύτηκε στην Αμφίπολη ως ήρωας και πραγματικός οικιστής και η λατρεία του καθιερώθηκε με ετήσιους αγώνες και θυσίες.
Ο Βρασίδας ο οποίος υπήρξε αξιωματικός της αρχαίας Σπάρτης κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου ήταν διακεκριμένος για τις στρατηγικές του ικανότητες. Το έτος 424 π.Χ. προελαύνοντας από τη Χαλκιδική προς την Αμφίπολη κυρίευσε εύκολα την πόλη με τη βοήθεια των Αργιλίων που είχαν τότε εγκατασταθεί εκεί. Την εποχή αυτή η πολιτική οργάνωση του κράτους γίνεται ολιγαρχική. Δυο χρόνια αργότερα, το 422 π.Χ., η εκστρατεία του Αθηναίου δημαγωγού Κλέωνος με αξιόλογες δυνάμεις δεν απέσπασε την πόλη από την επιρροή των Λακεδαιμονίων. Εντούτοις, στη μάχη που δόθηκε μπροστά στα τείχη της πόλης, οι λεπτομέρειες της οποίας είναι γνωστές χάρη στην αφήγηση του ιστορικού Θουκυδίδη, σκοτώθηκαν οι δυο αρχηγοί των αντίπαλων δυνάμεων Βρασίδας και Κλέων και μαζί με αυτούς εξακόσιοι Αθηναίοι και μόνον επτά αντίπαλοί τους. Ο στρατηγός Βρασίδας τάφηκε με μεγάλες τιμές μπροστά στην αγορά της πόλης όπου οι Αμφιπολίτες ανήγειραν το μνημείο του, αφού πρώτα γκρέμισαν τα οικοδομήματα του Άγνωνος (Αθηναίος στρατηγός ο οποίος το 437 π.Χ. ίδρυσε την πόλη και κατά τον Θουκυδίδη [IV, 102] την ονόμασε «Αμφίπολη»). Παράλληλα, στην Σπάρτη δημιουργήθηκε κενοτάφιο δίπλα στους τάφους του Παυσανία και του Λεωνίδα.
O τάφος είναι επισκέψιμος στο υπόγειο του αρχαιολογικού μουσείου Αμφίπολης δίπλα στο αρχαίο τείχος. Η ασημένια οστεοθήκη με το χρυσό στεφάνι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του παραπάνω μουσείου.
