Η πολύχρωμη Ακρόπολη - Ποιος είπε πως οι αρχαίοι μας πρόγονοι δεν αγαπούσαν τα χρώματα; Το αντίθετο!

Ποιος είπε πως οι αρχαίοι μας πρόγονοι δεν αγαπούσαν τα χρώματα; Το αντίθετο. Η τέχνη δεν ήταν καθόλου λευκή στην αρχαιότητα.Η βαφή του μαρμάρου ήταν μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία με διάφορα στάδια εκτέλεσης.



Το ότι οι ναοί, όπως και τα αγάλματα, της αρχαιότητας δεν ήταν λευκά αλλά πολύχρωμα είναι πια, λίγο – πολύ, γνωστό. Πώς όμως έβαφαν τα μάρμαρα και με τι χρώματα; «Χρησιμοποιούσαν κόκκινο, μπλε, ώχρα, λιγότερο πράσινο και για τους σπουδαίους ναούς αναφέρεται ακόμη και χρυσό, όπως στον Παρθενώνα, αν και δεν έχουμε βρει κάτι ακόμη που να το αποδεικνύει», μας ενημερώνει η δρ. χημικός μηχανικός Ελένη Αγγελακοπούλου, προϊσταμένη του τομέα συντήρησης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης.

Το τμήμα των αρχαίων ναών πάνω από τα κιονόκρανα ήταν πολύχρωμο. Πιθανότατα και οι κίονες να είχαν μια ελαφρά ώχρα απόχρωση. Αν και τη διακόσμηση του Παρθενώνα τη γνωρίζουμε κυρίως από περιηγητές των προηγούμενων αιώνων, τα χρώματά του διασώζονται μέχρι και σήμερα!

Οταν κατεβαίνουν τα αρχιτεκτονικά μέλη στο έδαφος, οι ειδικοί παρατηρούν ίχνη του διακόσμου και των χρωμάτων. «Η μαύρη κρούστα που δημιουργήθηκε από την αλληλεπίδραση των ρύπων με το πεντελικό μάρμαρο και περιέχει σκόνη, αιωρούμενα σωματίδια κ.λπ. τα προστάτευσε. Σε σημεία που υπάρχει απολέπιση της επιφανειακής μαύρης κρούστας, της τάξης των τετραγωνικών χιλιοστών και εκατοστών, παρατηρούνται καθαρά τα χρώματα», λέει η κ. Αγγελακοπούλου.



Η υπέρυθρη ακτινοβολία εμφανίζει τα χρώματα που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι

Ακόμη κι εκεί που δεν βλέπουμε τίποτα με γυμνό μάτι, υπάρχουν στοιχεία της διακόσμησης του 5ου αι. π.Χ.! «Φωτογραφίζοντας τα μάρμαρα σε μήκη κύματος που αντιστοιχούν στην υπεριώδη ή στην υπέρυθρη ακτινοβολία, καταγράφουμε ανθέμια και λωτούς που ήταν ζωγραφισμένα πάνω στο μάρμαρο».

Για να φτιάξουν το κόκκινο και την ώχρα, οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν ορυκτά υλικά από τη φύση. Μόνο το αιγυπτιακό μπλε, χρωστική γνωστή από την αρχαία Αίγυπτο, παρασκευάζονταν με χημικές μεθόδους. Για να βάψουν το μάρμαρο ακολουθούσαν την εγκαυστική τεχνική.



Το αιγυπτιακό μπλε παρασκευαζόταν με χημικές μεθόδους

«Σχεδίαζαν το αρχικό σχέδιο (υπογραμμός) με χρήση οξέος εργαλείου. Ακολουθούσε η διάλυση της χρωστικής σε ζεστό κερί και η επίθεση του χρώματος με τη βοήθεια πυρακτωμένης γραφίδας στο μάρμαρο. Μετά έτριβαν με θερμό σίδερο ώστε το κερί να διεισδύσει στο εσωτερικό των πόρων και να λειτουργήσει και ως προστασία έναντι της υγρασίας. Η τελική επίστρωση ήταν με λάδι ή κερί».

Κείμενο: Γιάννης Φώσκολος