Τα δύο αινιγματικά κωνοειδή υψώματα των Μεγάρων

Ένα χιλιόμετρο περίπου δυτικά της πόλης των Μεγάρων υψώνονται δύο κωνικοί χωμάτινοι όγκοι. Βρίσκονται σε πεδινή έκταση, έχουν ύψος 25 περίπου μέτρα κι απέχουν μεταξύ τους 30 περίπου μέτρα. Από τη νέα εθνική οδό Αθηνών - Κορίνθου φαίνονται καλά στα δεξιά του ρεύματος προς Κόρινθο, αμέσως μετά τη δεύτερη γέφυρα μετά τα Μέγαρα.

Ερευνήσαμε τα κείμενα των κλασικών συγγραφέων και συναντήσαμε την ακόλουθη πληροφορία στην «Ελλάδος Περιήγησιν» του Παυσανία (2ος αι. μ.Χ.):

«Ιούσι δε εκ Μεγάρων ες Κόρινθον άλλοι τε εισι τάφοι και αυλητού Σαμίου Τηλεφάνους· ποιήσαι δε τον τάφον Κλεοπάτρα την Φιλίππου του Αμύντου λέγουσι· και Καρός του Φορωνέως μνήμά εστι, το μεν εξ αρχής χώμα γης.» (Βιβλ. 1, κεφ. 66, τμήμα 6.)

Νεοελληνική απόδοση: «Καθώς πηγαίνουμε από τα Μέγαρα στη Κόρινθο, υπάρχουν και άλλοι τάφοι καθώς και του αυλητή Σαμίου Τηλεφάνους· λένε, ότι τον τάφον αυτόν τον κατασκεύασε η Κλεοπάτρα, η κόρη του Φιλίππου, γιου του Αμύντα· υπάρχει και μνήμα του Καρός του γιου του Φορωνέως, το οποίο είναι καθ’ ολοκληρίαν ανάχωμα από γη.»

Κατά την παράδοση ο Καρ, γιος του Φορωνέως, είναι ο πρώτος βασιλιάς των Μεγάρων και ιδρυτής της μιας από τις δύο ακροπόλεις της πόλεως, η οποία ονομαζόταν Καρία, καθώς και κατασκευαστής του ναού της Δήμητρας, που ονομαζόταν «Μέγαρον», από το οποίο πήρε το όνομά της η πόλη. Ο πατέρας του, Φορωνεύς ήταν ο ιδρυτής του Άργους∙ για τον λόγο αυτόν το Άργος στους Κλασικούς Χρόνους ονομαζόταν «Φορωνικόν Άστυ».

Χωμάτινοι λόφοι με κανονικά σχήματα κι άριστης τεχνικής κατασκευής υπάρχουν πολλοί διάσπαρτοι στην Ευρώπη, χωρίς να έχει βρεθεί κανένα στοιχείο για τους κατασκευαστές τους, τον χρόνο κατασκευής τους και τη χρήση τους. Οι τεχνητοί αυτοί λόφοι δεν έχουν κτισθεί με τον πρόχειρο τρόπο, που χρησιμοποιούν τα παιδιά κτίζοντας βουναλάκια στην αμμουδιά, γι’ αυτό άλλωστε διατήρησαν το σχήμα τους και δεν έγιναν άμορφοι σωροί. Ο ύψους 40 μέτρων τεχνητός λόφος του Σίλμπουρυ Χίλ της Αγγλίας για παράδειγμα, ο οποίος έχει τύχει της ανάλογης προσοχής και μελέτης, είναι ένα πολύπλοκο δημιούργημα μιάς μηχανικής επιστήμης, που διέθετε εξελιγμένες μεθόδους κατασκευής. Το χώμα είναι διατεταγμένο συστηματικά σε οριζόντια στρώματα, ενώ στην περιφέρεια υπάρχουν επικλινείς τοίχοι αποτελούμενοι από μεγάλιθους και κιμωλία.

Η τελευταία αρχαιολογική ανασκαφή στα υψώματα των Μεγάρων έγινε το 1891. Είναι παράδοξο, που η Αρχαιολογική Υπηρεσία εμμένει σε πρακτικές και απόψεις του περασμένου αιώνα. Το θέμα οπωσδήποτε χρήζει νέας αρχαιολογικής έρευνας, κατά την οποία πρέπει να συνεκτιμηθεί και η πλούσια μυθολογική παράδοση της πόλης.

Γιάννης Λάζαρης
Ηλεκτρολόγος-Μηχανολόγος Ε.Μ.Π.