Μοναχός Ιωακείμ της Φλόρα (1135-1202)

Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά την τελευταία προεκλογική περίοδο στις ΗΠΑ, ο Μπαράκ Ομπάμα αναφέρθηκε τρις φορές στο όνομα του Ιωακείμ της Φλόρα



Για τον Ιωακείμ ο κυρίως Αντίχριστος θα καθίσει στο θρόνο του Πάπα Ρώμης!

Ο Ιωακείμ ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος στην αυλή του βασιλείου της Σικελίας

Κατά τον διάσημο Γερμανοαμερικανό πολιτικό φιλόσοφο Eric Voegelin (1901-1985), τα σύγχρονα καταστροφικά ολοκληρωτικά καθεστώτα (Ναζισμός, Μπολσεβικισμός), οφείλουν τις ιδεολογικές τους ρίζες σε μια μεταλλαγμένη αναβίωση του αρχαίου Γνωστικισμού…

Ως αρχή αυτής της αναβίωσης θεωρεί τις ιδέες του Καλαβρού μοναχού Ιωακείμ της Φλόρα ή Φιόρε (Joachim of Fiore) κατά τον 12ο αιώνα. Ο Ιωακείμ της Φιόρε παραμένει κυρίως άγνωστος για την, ας πούμε, επίσημη ιστορία της φιλοσοφίας. Παρά ταύτα, φαίνεται πως ήταν γνωστός στον Ομπάμα! Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά την τελευταία προεδρική προεκλογική περίοδο στις ΗΠΑ, ο Μπαράκ Ομπάμα αναφέρθηκε τρις φορές στο όνομα του Ιωακείμ της Φλόρα, ως παράδειγμα οραματιστή της παγκόσμιας ειρήνης και αγάπης, για μια ενωμένη ανθρωπότητα χωρίς Εκκλησία. Οι αναφορές μάλιστα αυτές ανάγκασαν το Βατικανό να ανακοινώσει επίσημα ότι οι ιδέες του Ιωακείμ της Φιόρε έχουν επισήμως καταδικασθεί ως αιρετικές. Σήμερα υπάρχει στην Ιταλία διεθνές Ινστιτούτο μελετών των ιδεών του Ιωακείμ, και γίνεται ένα παγκόσμιο συνέδριο κάθε πέντε χρόνια.



Σύντομο Βιογραφικό

Ο Ιωακείμ ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος στην αυλή του βασιλείου της Σικελίας της τότε εποχής. Γύρω στα 35 του πήγε για προσκύνημα στην Φραγκοκρατούμενη Ιερουσαλήμ, απ’ όπου επέστρεψε το 1171 πολύ αλλαγμένος. Πληροφορίες περί της παραμονής του στην Ιερουσαλήμ δεν υπάρχουν. Πάντως, μετά την επιστροφή του εκάρη μοναχός, και ασχολήθηκε με την ερμηνεία της Αποκάλυψης του Ιωάννου.

Η Ερμηνεία της Αποκάλυψης

Ο Ιωακείμ πίστευε ότι η τελική έλευση του Αντίχριστου επίκειται. Την προσδιόρισε για το έτος 1262, περίπου. Η χρονολογία αυτή προκύπτει από την ερμηνεία της ιστορίας κατά τον Ιωακείμ. Την χώρισε σε τρις περιόδους. Η ιδέα είναι ότι σε κάθε μία από αυτές τις κύριες ιστορικές κατά κάποιους (1132-1202) 2 περιόδους αποκαλύπτεται και ένα από τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Έτσι, η Παλαιά Διαθήκη είναι η εποχή του Πατρός, εποχή νόμου και τιμωρίας.

Η Καινή Διαθήκη είναι η εποχή του Υιού, εποχή χάριτος και αγάπης. Αυτή όμως η χάρη και η αγάπη περιορίζονται στους Χριστιανούς μόνο οι οποίοι σε πολλά μέρη διώκονται. Κατά την τρίτη εποχή, την εποχή της παγκόσμιας ενότητας, αυτά τα δώρα θα δοθούν σε όλη την ανθρωπότητα. Αυτή θα είναι η εποχή του Αγίου Πνεύματος. Θα είναι μια τελική και ατελεύτητος Νέα Εποχή (όρο που χρησιμοποιεί ο ίδιος), χαράς, ευδαιμονίας, ελευθερίας, αφθονίας επί της γης. Το Άγιο Πνεύμα θα συνενώσει όλους τους ανθρώπους σε μία παγκόσμια κοινότητα. Στο γήινο αυτό παράδεισο δεν θα χρειάζεται Εκκλησία αφού όλη η γη θα είναι μία Εκκλησία. Προφανώς δεν θα χρειάζονται ούτε ιερείς αφού δεν θα υπάρχει πλέον ανάγκη για την επίκληση του Αγίου Πνεύματος.

Στον γήινο αυτό παράδεισο η κοινωνία θα ζει σοσιαλιστικά. Το «πολίτευμα» θα είναι κάπως κατά το πρότυπο των μοναστηριών με κύριος χαρακτηριστικό την κοινοκτημοσύνη, χωρίς βέβαια πλέον καμία ανάγκη για άσκηση. Η ζωή θα εναρμονίζεται με το Άγιο Πνεύμα εκ του φυσικού της. Αρχικά, κατά τη μεταβατική δηλαδή περίοδο, αυτός ο σε σύγχρονη γλώσσα «διεθνής σοσιαλισμός», θα κατευθύνεται από ένα ηγέτη, ένα οδηγό, του οποίου όμως η ανάγκη γρήγορα θα εκλείψει, γιατί όλοι οι άνθρωποι θα είναι φωτισμένοι. Μια ελίτ πνευματικών ανθρώπων θα παραμείνει, αλλά κατά τα άλλα, σε αυτό τον κόσμο του μέλλοντος, οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν χωρίς πολιτικές αρχές. Θα υπάρχει αναρχία.

Ο επί γης παράδεισος θα έλθει μετά την τελική νίκη κατά του Αντίχριστου. Ο Ιωακείμ ερμήνευσε τα επτά κεφάλια του θηρίου της Αποκαλύψεως σαν επτά διαφορετικά πρόσωπα Αντίχριστων.

Τα πέντε πρώτα ήσαν: ο Ηρώδης, ο Νέρων, ο Αρειανιστής γιός του Μ. Κωνσταντίνου Κωνστάντιος, ο Μωάμεθ, και κάποιος Μεσεμώθ (ηγέτης της Β. Αφρικής). Ο έκτος Αντίχριστος ήταν ο Σαλαντίν ο οποίος το 1187 ανακατέλαβε την Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους. Ο επόμενος λοιπόν θα είναι ο κυρίως Αντίχριστος, και μετά την τελική μάχη θα απελευθερωθούν όχι μόνο οι Χριστιανοί αλλά ολόκληρη η ανθρωπότητα. Θα περίμενε κανείς ότι, αφού την μάχη κατά του Σαλαντίν την δίνουν οι Σταυροφόροι, αυτοί και πάλι θα δώσουν την τελική μάχη κατά του 7ου, του κυρίως Αντίχριστου.

Για τον Ιωακείμ όμως ο κυρίως Αντίχριστος θα καθίσει στο θρόνο του πάπα Ρώμης! Όπως είπαμε, Ιωακείμ προσδιόρισε την έναρξη της τρίτης εποχής για γύρω στα 1260. Στο 12ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως, ως 1260 αναφέρονται οι ημέρες κατά τις οποίες ο Δράκων θα διώκει την Εκκλησία του Χριστού. Προφανώς η μετατροπή των ημερών σε χρόνια θέλει να προσδιορίσει την περίοδο κατά την οποία ο Χριστιανισμός υπέφερε και εμποδίστηκε να εξαπλωθεί σε όλη τη γη. Επιπρόσθετα υπάρχει και ένα αριθμολογικό επιχείρημα. Αφού από τον Αβραάμ μέχρι τον Χριστό είχαμε 42 γενεές, τόσες θα είναι και οι γενεές από τον Χριστό έως την παγκόσμια έλευση του Αγίου Πνεύματος. Εάν η διάρκεια της κάθε γενεάς κατά την δεύτερη περίοδο της ιστορίας είναι 30 χρόνια, 42 επί 30 ίσον 1260!

Σαλαντίν ο έκτος Αντίχριστος

Αυτό που είναι αξιοπερίεργο είναι ότι αν και η ερμηνεία την οποία παρουσιάσαμε είναι όχι μόνο ξεκάθαρα αιρετική αλλά και φαίνεται να θίγει τα συμφέροντα του Βατικανού, ο ίδιος ο Ιωακείμ χρημάτισε σύµβουλος διαφόρων παπών κατά τις δεκαετίες 1180 και 1190, σε θέματα αποκαλύψεως. Το 1220, ο πάπας Ονώριος ΙΙΙ, χαρακτήρισε την ερμηνεία του Ιωακείμ ως «Ορθόδοξη»! Τα τρία άρθρα που κατέβασα από το διαδίκτυο, και από τα οποία αντλώ τις παραπάνω πληροφορίες, δεν κάνουν κανένα συσχετισμό μεταξύ της ερμηνείας του Ιωακείμ και της γενικής πολιτικής του Βατικανού σχετικά με τις Σταυροφορίες. Μπορούμε όμως εύλογα να υποθέσουμε ότι κάποια σχέση θα πρέπει να υπάρχει. Η Τρίτη Σταυροφορία κηρύχθηκε από τον πάπα το 1187, αμέσως μετά την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον Σαλαντίν. Η ιδέα ότι ο Σαλαντίν ήταν ο έκτος Αντίχριστος εξύψωνε σε σπουδαιότητα τη νέα Σταυροφορία πιο πάνω από τις προηγούμενες. Και πράγματι, οι βασιλείς της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας έσπευσαν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα.

Τον χειμώνα του 1190-91, ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, παραχειμάζοντας στην Μεσίνα της Σικελίας, ζήτησε να δει τον Ιωακείμ. Κατά τον Ράνσιμαν, ο Ιωακείμ του εξήγησε τον ρόλο του βασιλέως στο έργο του Θεού και τον διαβεβαίωσε για τη νίκη του. Ο Ράνσιμαν είναι που αναφέρει ότι ο Ιωακείμ είπε στον Ριχάρδο ότι ο κυρίως Αντίχριστος, δηλαδή ο έβδομος, είχε ήδη γεννηθεί στην Ρώμη, και επρόκειτο να καθίσει αργότερα στον παπικό θρόνο! Αυτό δεν άρεσε στον Ριχάρδο. Και παραμένει το ερώτημα: τι συμφέρον είχε το Βατικανό από την αίρεση του Ιωακείμ; Οι θεωρίες του Ιωακείμ είχαν ιδιαίτερη απήχηση στο τάγμα των Φραγκισκανών μοναχών.

Γι’ αυτούς, ο μεγάλος πρόδρομος της νέας εποχής ήταν ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης. Κατά τον Ιωακείμ, όπως οι Προφήται της Π.Δ. προετοίμαζαν το έδαφος για την έλευση του Χριστού, έτσι και οι μεγάλοι Πνευματοφόροι ερημίται και ασκηταί προετοίμαζαν το έδαφος για την παγκόσμια κάθοδο του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο. Οι ιδέες αυτές γύρω στο 1250 δημιούργησαν σχίσμα στο τάγμα των Φραγκισκανών. Καθώς πλησίαζε το 1260 άρχισαν να βλέπουν τον πάπα ως αντίχριστο! Τελικά, το 1262 τα έργα του Ιωακείμ της Φλώρα καταδικάστηκαν επισήμως από το Βατικανό ως αιρετικά. Αξίζει εδώ να θυμηθούμε ότι, το 1262, από την Κωνσταντινούπολη οι Φράγκοι είχαν ήδη εκδιωχθεί, ενώ οι Σταυροφόροι επανειλημμένα είχαν αποτύχει να ανακαταλάβουν και να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους επί της Ιερουσαλήμ. Το Φραγκικό βασίλειο της Ιερουσαλήμ περιοριζόταν σε μια πολύ στενή λουρίδα γης δίπλα στη θάλασσα χωρίς την Ιερουσαλήμ.

Οι Σταυροφορίες χρειάζονταν μια νέα θεολογική βάση

Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε την ερμηνεία του Ιωακείμ ως μια προσπάθεια ιδεολογικής στήριξης του Βασιλείου της Ιερουσαλήμ. Υπήρχαν πολύ σοβαροί λόγοι για την ανάγκη ύπαρξης μιας τέτοιας ιδεολογίας. Εύκολα το βασίλειο της Ιερουσαλήμ θα μπορούσε να συνδεθεί με την Εβραϊκή προσδοκία της έλευσης του Μεσσία και την επαναδημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Αλλά επειδή για τους Χριστιανούς ο Χριστός έχει ήδη έλθει, θα μπορούσε να συνδεθεί και με την έλευση του Αντίχριστου και να δει ο πληθυσμός τους Σταυροφόρους βασιλείς σαν τα επτά κεφάλια του θηρίου της Αποκαλύψεως καθώς μάλιστα αυτό περιγράφεται να εξέρχεται από την θάλασσα. Αν σ’ αυτά προσθέσουμε και το γεγονός ότι οι Σταυροφορίες στηρίζονται την ιδέα του ιερού πολέμου και ότι αυτή δεν είναι καθόλου χριστιανική, όχι μόνο δεν δικαιώνεται η εξουσία των Φράγκων αλλά επιπρόσθετα δημιουργείται και μια έντονη θρησκευτική αίσθηση για το επικείμενο τέλος της ιστορίας. Σε αυτό το πλαίσιο εύκολα καταλαβαίνουμε ότι οι Σταυροφορίες χρειάζονταν μια νέα θεολογική βάση.

Αυτός όμως ο δρόμος σκέψης δεν μας βοηθάει να καταλάβουμε κάποια από τα σημαντικά σημεία της ερμηνείας του Ιωακείμ, έτσι τουλάχιστον όπως από δεύτερο ή τρίτο χέρι παρουσιάζονται σε άρθρα στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με τον Ιωακείμ, μετά το 1260 προβλέπεται η κατάργηση όλων των βασιλείων. Ίσως επρόκειτο για ιδεολογία με ημερομηνία λήξεως. Θα καταργείτο μόλις άρχισε να πατάει σε βασίλειο της Ιερουσαλήμ σε στέρεες βάσεις. Ίσως αυτός είναι 5 και ο λόγος της ανοχής των παπών για μια τέτοιου είδους ερμηνεία. Προς το παρόν, με βάση τις παραπάνω πληροφορίες συμπέρασμα δεν μπορεί να βγει. Ο Ιωακείμ ισχυρίστηκε ότι η ερμηνεία του ήταν προϊόν θείας αποκάλυψης. Αλλά αν υπήρξε εμπειρία αποκάλυψης, ο αιρετικός της χαρακτήρας υποδεικνύει και το ποιος ήταν αυτός που έκανε την αποκάλυψη. Αν είναι έτσι, μας ανοίγεται ένας νέος δρόμος ερμηνευτικών σκέψεων τον οποίον όμως ίσως δεν ωφελεί να ακολουθήσουμε.