Της Μελίνας Κονταξή
Ιστορικός - Δρ. Βαλκανικού Πολιτισμού

Το 1913 ο ελληνικός στρατός ελευθερώνει τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου. Δυο κάστρα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, η Χειμάρρα και η Κορυτσά είχαν απελευθερωθεί νωρίτερα (1912). Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει το κατεχόμενο βόρειο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Το 1914 ο Ελληνικός στρατός ξαναελευθερώνει την Βόρεια Ήπειρο. Το τεχνητό κράτος που δημιούργησαν Αυστριακοί και Ιταλοί ούτε την τάξη δεν μπορούσε να επιβάλλει. Η Βόρειος Ήπειρος ενώθηκε για λίγο με την Ελλάδα.

Το 1940 τρίτη απελευθέρωση. Η βοήθεια των Βορειοηπειρωτών στον ελευθερωτή στρατό είναι μεγάλη. Yποδέχονται πανηγυρικά τον ελληνικό στρατό και πολλοί κατατάσσονται εθελοντές. Από την φροντίδα για την φιλοξενία και την τροφή των Ελλήνων φαντάρων ως την συμμετοχή του στον αγώνα και την φροντίδα για την ταφή των νεκρών ηρώων, ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός έδειξε την πίστη και την αγάπη του στο έθνος, όχι ότι την είχε δείξει τότε για πρώτη φορά.

Από την συμμετοχή στην Φιλική εταιρεία ως τον Σπυρομηλιό και το εθελοντικό σώμα των Χειμαρριωτών του, οι Βορειοηπειρώτες αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση του έθνους.

Το 1914, αφού πουλήθηκαν από την Ελληνική κυβέρνηση, μετά το δίλημμα που τέθηκε από τους δήθεν συμμάχους… ‘‘ξεχάστε την Βόρειο Ήπειρο αν θέλετε τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου’’ υπερασπίστηκαν όλοι οι Ηπειρώτες την ελληνικότητα της αρχαίας ελληνικής πατρίδας που η κυβέρνηση είχε αποφασίσει αβασάνιστα να θυσιάσει.

Πολλά μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση σε διάφορες περιπτώσεις, να παζαρέψει με τους διεθνείς νταβατζήδες, να δει ποιος έδινε τα περισσότερα, να εκμεταλλευτεί τις αντιθέσεις τους αντί να υπακούει και να διαλέγει στρατόπεδα.

Ο Άθεος Κεμάλ συνάσπισε τους μουσουλμάνους στο όνομα της τζιχάντ για να πολεμήσει τον ελληνικό στρατό και να εφαρμόσει την σχεδιασμένη γενοκτονία των γηγενών μη Τούρκων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και πήρε με το μέρος του από τους Άγγλους καπιταλιστές ως τους Μπολσεβίκους. Δεν χρειάζεται να είσαι ο γενοκτόνος που ήταν, για να ξέρεις ότι οι ισχυροί ξέρουν μόνο την γλώσσα του συμφέροντος.

Μόνοι τους λοιπόν οι Ηπειρώτες με την κήρυξη της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου παλεύουν για την διαφύλαξη της ταυτότητας τους που την έσωσαν από τους Οθωμανούς για να την πουλήσουν οι νταβατζήδες της Δύσης χωρίς να τους ρωτήσουν. Ο Αυτονομιστικός Αγώνας που κατέληξε στην Αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου και στην ελληνική υποχώρηση του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, έδειξε τον ηρωισμό και την αγάπη των Ηπειρωτών για το έθνος.

Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας που έχει υπογραφεί από την Αλβανία και εγκριθεί από τις Μεγάλες Δυνάμεις, αναγνώριζε στην πραγματικότητα την αυτονομία της περιοχής, συν εκπαιδευτική, γλωσσική και θρησκευτική ελευθερία.

Η Ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου έχει αναγνωριστεί από μια σειρά ξένων νομοθετικών οργάνων, όπως η Γερουσία των ΗΠΑ, όπου το 1946 η επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων ψηφίζει ότι τα Δωδεκάνησα και η Βόρειος Ήπειρος θα έπρεπε να αποδοθούν στην Ελλάδα. Το ίδιο πίστευαν και ξένοι διπλωμάτες και πολιτικοί καθώς ήταν ευνοϊκοί στην παραχώρηση της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα. Το 1935 το Διεθνές δικαστήριο της Χάγης καταδικάζει την Αλβανία για το κλείσιμο των σχολείων της Ελληνικής μειονότητας.

Και τι έκαναν οι Ελληνικές πολιτικές δυνάμεις για τον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου που δεν σταμάτησε ποτέ να αγωνίζεται για τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα;

Η αριστερά εγκλωβισμένη στην ιδεοληψία της υπερασπίστηκε τον αλβανικό εθνικισμό. Ο κομμουνιστής Ενβέρ Χότζα και η εθνικιστική οργάνωση Μπαλί Κομπετάρ (που από ένα σημείο και μετά συνεργάστηκε απόλυτα με τους κατακτητές), πολεμούσαν και οι δυο εναντίον του Μετώπου για την Απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου, πάνω από όλα Αλβανοί. Η Μονομερής άρση του εμπολέμου χωρίς καμιά αλβανική υποχώρηση, ήρθε επί σοσιαλισμού.

Η δεξιά και το κέντρο όντας υποτελείς στην Δύση δεν έκαναν τίποτα, πέρα από λεκτικές κορώνες.

Η μόνη προσπάθεια για την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου που δεν προήλθε από τους Βορειοηπειρώτες έγινε από το έθνος, από Κύπριους που θέλησαν να οργανώσουν αντάρτικο στην Βόρειο Ήπειρο αλλά οι εξελίξεις στην Κύπρο δεν το επέτρεψαν.

Σήμερα οι Αλβανοί αρπάζουν γη Βορειοηπειρωτών, καταστρέφουν εκκλησίες και το κράτος, όχι μόνο οι πολιτικοί του, σιωπά.

Ελλάδα δεν είναι μόνο το ελλαδικό κράτος που δεν σχημάτισε το έθνος αλλά σχηματίστηκε (όσα κομμάτια έγινε κατορθωτό να απελευθερωθούν) από αυτό.

Από το 1920 και μετά όμως ειδικά το κομμάτι του έθνους που κατοικεί στο κράτος φαίνεται να το έχει ξεχάσει.

Όχι, δεν είναι δικαιολογία η οικονομική κατάσταση, όπως δεν ήταν και το 1920.

Αν δεν δίνεις δεκάρα τσακιστή για τον αδερφό σου που θυσιάστηκε κι αυτός για να πάρετε πίσω το κοινό σας οικόπεδο, γιατί δεν έβλεπε δικό μου και δικό σου αλλά ένα οικόπεδο, αλλά το δικό του κομμάτι δεν μπόρεσε να το απελευθερώσει, τότε δεν θα υπερασπιστείς τίποτα. Γιατί αν αδιαφορείς για τον αδερφό σου θα αδιαφορήσεις και για τον γείτονα, τον συνάδερφο, τον κάτοικο του κράτους που δεν έχετε τα ίδια συμφέροντα. Όλα εξηγούνται.

Σήμερα οι Αλβανοί αρπάζουν γη Βορειοηπειρωτών, γκρεμίζουν εκκλησίες και η ελληνική πολιτεία, η επιλεκτικά ευαίσθητη αριστερά, σιωπά, ενώ ο λαός του κράτους πετάει μερικές κορώνες, το ίδιο και οι ελληνισμός της διασποράς.

Ή θα γίνει συνείδηση ότι το έθνος είναι ένα, από την Λευκωσία ως την Χειμάρρα και από τα πολυβασανισμένα απομεινάρια του Ελληνισμού στην Συρία ως τους εξισλαμισμένους Πόντιους ή δε θα σκλαβωθούμε μόνο για 400 χρόνια.

Σταδιακά θα καταντήσουμε αυτό που έχουμε ήδη αρχίσει να γινόμαστε, καρικατούρα… απολίθωμα…ανάμνηση.