Στην Αθήνα υπάρχουν τα τζαμιά των Αράβων, των Πακιστανών, των ανθρώπων από το Μπανγκλαντές, αλλά δεν υπάρχουν τζαμιά όπου να πηγαίνουν όλοι.

Στην πλατεία Βικτωρίας αυτές τις μέρες, μικρά παιδιά από το Αφγανιστάν παίζουν ένα «τρελό», επικίνδυνο παιχνίδι με κάτι που αντικρίζουν πρώτη φορά στη ζωή τους: Κυλιούνται στις κυλιόμενες σκάλες του σταθμού του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου.Την ίδια ώρα οι γονείς τους κατηφορίζουν σε έναν από τους τρεις πρώτους ευκτήριους οίκους (τζαμιά) που νομιμοποίησε η ελληνική πολιτεία στην Αθήνα τα τελευταία δύο χρόνια.

Το τζαμί Χάμζα που άρχισε να λειτουργεί από το καλοκαίρι «απευθύνεται» κυρίως στους μετανάστες από το Μπανγκλαντές, αλλά και σε άλλους που βρίσκουν εδώ, σε ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας, χώρο για να προσευχηθούν. Στην πράσινη πόρτα υπάρχει η πινακίδα και ο αριθμός αδείας. O Χελάλ Χελάλ από το Μπανγκλαντές, που είναι υπεύθυνος του τζαμιού, ζει είκοσι χρόνια στην Ελλάδα και γνωρίζει ότι «νομιμότητα σημαίνει εκτός από δικαιώματα και υποχρεώσεις...».

Τα άλλα δύο

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», υπάρχουν ακόμα δύο νόμιμα τζαμιά. Ενα των Ελλήνων Μουσουλμάνων στον Πειραιά και ένα Πακιστανών σε προάστιο της Δ. Αθήνας. Και στις τρεις περιπτώσεις το ελληνικό κράτος έχει δώσει τις σχετικές άδειες το 2014 και το 2015 σε μουσουλμάνους με γνωστή τη νομιμοφροσύνη τους απέναντι στο συνταγματικό πλαίσιο της χώρας. Ετσι,παρά το γεγονός ότι οι ιεροκήρυκες των ευκτήριων οίκων που υπάρχουν στην Αθήνα δεν έχουν σε όλες τις περιπτώσεις εγκύκλια μόρφωση, οι τρεις υπεύθυνοι των νόμιμων πλέον τζαμιών είναι τα «μάτια και τα αυτιά» του κράτους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι υπεύθυνοι των πακιστανικών κοινοτήτων ενημέρωσαν, πριν από μερικούς μήνες, με επιστολή τους τις ελληνικές αρχές για την περίεργη συμπεριφορά ιεροκήρυκα που κήρυττε σε τζαμί χωρίς άδεια πράγματα «ασύμβατα με το Ισλάμ», καλώντας τους σουνίτες σε ιερό πόλεμο εναντίον των «αποστατών» του Ισλάμ. Ο ιεροκήρυκας εγκατέλειψε τη χώρα μας, αφού συνελήφθη και μετήχθη στην Αμυγδαλέζα.

Εκ των πραγμάτων τα παράνομα τζαμιά της Αθήνας ακολουθούν τη διαδρομή όλων των μη δηλωμένων κατασκευών στη χώρα μας. Πρώτα φτιάχνονται και μετά παίρνουν άδεια. Τόσο οι μουσουλμάνοι της πόλης, που αριθμούν από 130.000 έως 200.000, όσο και οι αρμόδιοι αμφισβητούν ότι η ελληνική πολιτεία θα καταφέρει σχετικά γρήγορα να δώσει το δικαίωμα και στους μουσουλμάνους της Αθήνας να προσεύχονται.

Αλλά τα γεγονότα της περασμένης Παρασκευής στο Παρίσι και η απόφαση που ακολούθησε στη Γαλλία να «καταργεί» τους ιεροδιδασκάλους που ασκούν πολιτική στους χώρους λατρείας, ρίχνει διαφορετικό φως στους αντίστοιχους χώρους στην Αθήνα, όπου ουδείς εκτός από τους πιστούς είναι σε θέση να ελέγξει το περιεχόμενο των λόγων που κηρύσσονται...

Από πολλές απόψεις τα πράγματα βελτιώθηκαν την τελευταία δεκαετία μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου η αστυνομία είχε καταγράψει ισλαμιστική δραστηριότητα σε ορισμένα τζαμιά του κέντρου της Αθήνας από τουλάχιστον έναν Λίβυο και έναν Σύρο ιεροκήρυκα.

Η ιστοσελίδα

Σήμερα υπάρχει η ιστοσελίδα www.islam.gr με online συμβουλές για τους νεαρούς κυρίως μουσουλμάνους, αλλά και μια σειρά από επιτροπές στα μεγάλα -παράτυπα- τζαμιά της Αθήνας, που όλα κινούνται σε διαδικασία νομιμοποίησης. Το ελληνικό κράτος έχει επισημάνει ότι μετά την έκδοση σχετικής εγκυκλίου θέλει να νομιμοποιήσει όσα πληρούν τις προϋποθέσεις, που περιλαμβάνουν τις γνωστές άδειες που απαιτεί ο νόμος και για άλλους στεγασμένους χώρους όπου συγκεντρώνονται πλήθη (π.χ. άδεια από Πυροσβεστική κ.λπ.). Αυτό δυσκολεύει ακόμα και τα πιο «πλούσια» τζαμιά σε μια εποχή που αρκετοί μουσουλμάνοι εγκαταλείπουν τη χώρα μας λόγω ανεργίας.

Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται και το τζαμί στο Μοσχάτο, που άνοιξε τις πύλες του το 2005, έχοντας μεταφερθεί από την οδό Πανόρμου σε ένα παλιό εργοστάσιο όπου βρισκόταν το παλιό ελληνοαραβικό πολιτιστικό κέντρο, το οποίο αγοράστηκε από έναν πλούσιο Σαουδάραβα.

«Αλλά εμείς δεν έχουμε χρήματα να πληρώνουμε τους υψηλούς λογαριασμούς και τον ΕΝΦΙΑ» λέει στην «Κ» ο Ιορδανός Γκιζάουι Τάρεκ, διευθύνων σύμβουλος μεγάλης ελληνικής εταιρείας φωτισμού, ο οποίος ζει δεκαετίες στη χώρα μας.

Ενώ οι μουσουλμάνοι προσεύχονται, ο υπογράφων συναντά έναν Αιγύπτιο φίλο που ζει 37 χρόνια στη χώρα μας και έρχεται εδώ για να διδάξει το Κοράνι σε νεαρούς, κυρίως Πακιστανούς εργάτες. Ο χώρος στην οδό Κύπρου που υπέστη επίθεση από ακροδεξιούς πριν από μερικά χρόνια είναι περιποιημένος και «οι τόνοι χαμηλοί». Ομως ούτε εδώ θέλουν να μιλήσουν για τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», δηλαδή τις επιθέσεις στο Παρίσι.

Αντίθετα στο τζαμί Αλ Τζαμπάρ στο κέντρο της Αθήνας, υπάρχει στην πόρτα η επιγραφή «θρησκευτικές υπηρεσίες» και οι εκεί υπεύθυνοι έχουν καταθέσει, όπως μας λένε, τα απαραίτητα έγγραφα για τη νομιμοποίηση του χώρου. Ενας πιστός, ο Νασίν από το Μπανγκλαντές, τονίζει ότι στην Ελλάδα «δεν έχουμε πρόβλημα γιατί οι Ελληνες δεν κάνουν κριτική στη θρησκεία μας και στον ίδιο τον προφήτη».

Από Σαουδική Αραβία

Την ίδια ώρα τα παιδιά μαθαίνουν το Κοράνι στην τάξη που υπάρχει σε κάθε τζαμί και «μοιάζει» με το δικό μας κατηχητικό. Οι σχετικές τάξεις έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα και εγείρεται το ερώτημα πώς μπορεί να καθορισθεί, με ενιαίο τρόπο, το περιεχόμενο της όλης διαδικασίας. Τα βιβλία για το Κοράνι είναι από τη Σαουδική Αραβία, σε ελληνική και αραβική γλώσσα, αλλά ο «πυρήνας» είναι ο σχολιασμός του.

Ενας αξιωματούχος των υπηρεσιών ασφαλείας που μίλησε στην «Κ» υπό τον όρο της ανωνυμίας, λέει ότι το κρίσιμο ζήτημα στη διάδοση ακραίων θέσεων σε σχέση με το Ισλάμ δεν έχει να κάνει τόσο με τα τζαμιά.

«Εχουμε παρατηρήσει ότι εκείνοι που στρατολογούνται στο “Ισλαμικό Κράτος” δεν είναι πάντα ευσεβείς μουσουλμάνοι, αλλά επιλέγονται και άνθρωποι με άλλα χαρακτηριστικά: χωρίς δουλειά, χωρίς πολλούς φίλους (σ.σ. “μοναχικούς λύκους” τους αποκάλεσε ο αξιωματούχος) με οικογενειακά και ψυχολογικά προβλήματα, παραβατικοί ή με εξάρτηση από ουσίες. Αυτούς δεν τους συναντάς πλέον στο τζαμί. Το πρόβλημα δεν είναι οι ιεροκήρυκες που είναι υπεύθυνοι ως προς τον νόμο, αλλά οι “επισκέπτες” που έρχονται για μερικά κηρύγματα».

Η εικόνα από μέσα

Η «Κ» επισκέφθηκε τις αμέσως επόμενες ημέρες μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι πέντε τζαμιά στην περιοχή της πρωτεύουσας και η εικόνα ήταν λίγο-πολύ παντού η ίδια: Φτωχά οικονομικά – τα λειτουργικά έξοδα καλύπτονται στις περισσότερες περιπτώσεις από χρήματα των πιστών με παρουσία κυρίως ανθρώπων μέσης και μεγάλης ηλικίας στις καθημερινές προσευχές και με μία «εθνική ομάδα» που ελέγχει το κάθε τζαμί.

«Υπάρχουν τα τζαμιά των Αράβων, των Πακιστανών, των ανθρώπων από το Μπανγκλαντές, αλλά δεν υπάρχουν τζαμιά που να πηγαίνουν όλοι», μας λέει ο Τάρεκ. Το υπουργείο Παιδείας, που έχει και την ευθύνη για την έγκριση των αιτήσεων για τα τζαμιά, έχει καλέσει τις κοινότητες, με βάση τη σχετική εγκύκλιο, ώστε να επιδιώξουν όλες τη νομιμοποίηση των ευκτήριων οίκων που είναι παράτυποι.