Η μάχη που δίνει ο Γιώργος Δαρδανός με το δημόσιο για να σώσει ένα μοναδικό μνημείο.

Τη δεκαετία του ’60 για πρώτη φορά ήρθε στα χέρια του Ανδριώτη εκδότη του οίκου Gutenberg, Γιώργου Δαρδανού, κείμενο του ακαδημαϊκού Δημητρίου Πασχάλη, γραμμένο στην Άνδρο το 1924, με επείγουσα έκκληση προς τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες και τα ανδριώτικα σωματεία «υπέρ της σωτηρίας του μόνου εν Άνδρω αρχαίου μνημείου, όπερ ο πανδαμάτωρ χρόνος άφησε μέχρι σήμερον όρθιον εν τη νήσω». Το συγκεκριμένο κείμενο αναφερόταν στον ελληνιστικό πύργο του Αγίου Πέτρου της νήσου Άνδρου, τον οποίο ο Γιώργος Δαρδανός, εδώ και μια πεντηκονταετία, έχει επιδιώξει να διασώσει. Ο ίδιος χαρακτήρισε τις πολυετείς, επίπονες και επίμονες προσπάθειές του «σκοπό ζωής», καταγράφοντας το χρονικό της απαρχής των εργασιών για τη διάσωση του Πύργου στο περιοδικό «Νήσος Άνδρος» (καλοκαίρι 2012/6, εκδόσεις τυπωθήτω, Αθήνα, σελ. 86-91).

Οι πληροφορίες του «Νήσος Άνδρος» μαρτυρούν τις δυσκολίες του εγχειρήματος. Ο αρχαίος Πύργος του Αγίου Πέτρου, ένα μοναδικά διατηρημένο μνημείο, αλλά σε πλήρη εγκατάλειψη και με ορατό τον κίνδυνο της κατάρρευσης, ώθησε τον Γιώργο Δαρδανό να κινητοποιήσει τοπικούς συλλόγους, εφημερίδες, την Αρχαιολογία, παράγοντες και υπουργούς. Όμως η ευκαιρία να συνταχθεί και να υποβληθεί η μελέτη του Πύργου στον προϋπολογισμό χρηματοδότησης της Ε.Ε. χάθηκε εξαιτίας της γραφειοκρατίας, με αποτέλεσμα το πρόγραμμα χρηματοδότησης να δοθεί για τους πύργους-φρυκτωρίες της Νάξου και της Κέας.



Τον Ιούλιο του 1992, ο Γιώργος Δαρδανός προτείνει να αναλάβει τα έξοδα της μελέτης, ώστε η ΚΑ’ Εφορεία Κλασικών Αρχαιοτήτων με τη σειρά της να δώσει την άδεια για τις εργασίες. Τον ωθούν ίσως ενδόμυχα οι λαμπρές, καθαρευουσιάνικες γραμμές του Δ. Πασχάλη: «Είνε το ευγενέστερον και τιμητικώτερον στάδιον δράσεως. Θα ήτο δε αληθινόν όνειδος δια τους συγχρόνους Ανδρίους, εάν το μοναδικόν τούτο της νήσου των μνημείον άφινον επί των ημερών των να καταρρεύση αναλγήτως». Κατόπιν και της παρέμβασης του συγγραφέα-πολιτικού Νίκου Θέμελη, ο οποίος φρόντισε να προωθήσει το θέμα και να εξηγήσει τους λόγους κατάρρευσης του Πύργου, το έργο αξιολογείται από τους αρμόδιους του υπουργείου Πολιτισμού και αποστέλλεται στην Περιφέρεια Αιγαίου. Ένα πρώτο βήμα έχει γίνει, αλλά η χρηματοδότηση δίνεται τελικά στην περιοχή «Καλλιθέα» της Ρόδου.

Ξανά, λοιπόν, από την αρχή. Περνούν 20 χρόνια και για καλή τύχη του Γιώργου Δαρδανού έρχεται σε επαφή με τον Βασίλη Λαμπρινουδάκη, ομότιμο καθηγητή Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τον συνεργάτη του Ευάγγελο Καζολιά, πολιτικό μηχανικό. Σε συνεργασία με τον σύλλογο της περιοχής, τον Φιλοπρόοδο Όμιλο «Το Γαύριο», υποβάλλεται το αίτημα εξαρχής, δηλαδή να χορηγηθεί η σχετική άδεια για τις εργασίες στον Πύργο, χωρίς να συμπεριληφθούν τα έξοδα της μελέτης, τα οποία ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο Γιώργος Δαρδανός.

Και φτάνουμε στο σήμερα. Στις 6 Μαρτίου του 2015, ο Γιώργος Δαρδανός λαμβάνει στα χέρια του μια έκθεση αυτοψίας από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Η εν λόγω Υπηρεσία ζητούσε από τους Γιώργο Δαρδανό και Αλέξανδρο Ίσαρη να απαντήσουν εντός πέντε ημερών, εγγράφως, σχετικά με τις διαπιστώσεις από τη διερεύνηση «παράνομης διάνοιξης οδού». Το έγγραφο κατέγραφε, μεταξύ άλλων, ότι «από τις χωματουργικές εργασίες έχουν προκύψει εκβραχισμοί και κοπή υφιστάμενης βλάστησης, ενώ έχουν παρασυρθεί χώματα και πέτρες στα κατάντη αγροτεμάχια». Η Υπηρεσία ενημέρωνε επίσης ότι μπορούσε να προχωρήσει στην επιβολή διοικητικών κυρώσεων, βάσει του άρ. 30 του Ν.1650/86 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 160/Α), σε περίπτωση που δεν ελάμβανε απάντηση.



Ιδού, λοιπόν, η εμφάνιση, για μια ακόμα φορά, κωλύματος εκ μέρους των υπηρεσιών του Δημοσίου, ύστερα από περισσότερα από πενήντα χρόνια ενασχόλησης με την περιοχή του Πύργου και τις προσπάθειες κατοχύρωσής του από τον ίδιο τον Γιώργο Δαρδανό και άλλους συνειδητά ενδιαφερόμενους ανθρώπους ως αρχαιολογικού χώρου (ΦΕΚ 65Β/1992). Οι Βασίλης Λαμπρινουδάκης και Ευάγγελος Καζολιάς ανέλαβαν άμεσα δράση ως «μελετητές του αρχαίου Πύργου Αγίου Πέτρου Άνδρου» με σημείωμα που εξηγούσε ότι στο πλαίσιο της μελέτης αποτύπωσης και αποκατάστασης του Πύργου εκδόθηκε η σχετική Υπουργική Απόφαση από τον Ιανουάριο του 2013 για τη διαμόρφωση εργοταξιακού δρόμου πάνω στον υφιστάμενο δύσβατο αγροτικό, υπό την επίβλεψη της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Οι εργασίες διαμόρφωσης του δρόμου πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλία του Φιλοπρόοδου Ομίλου «Το Γαύριο» και του Δήμου Άνδρου. Η οριστική μελέτη που θα προέκυπτε στη συνέχεια θα αντιμετώπιζε και το θέμα της φροντίδας και ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου.

Με μια δόση πικρίας για τις άδικες παρεμβάσεις του κρατικού μηχανισμού, ο Γιώργος Δαρδανός απάντησε προς την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Αξίζει να τη δούμε εδώ:

«Λυπάμαι για τις καταγγελίες που διατυπώσατε εις βάρος μου ότι θα μου επιβάλετε διοικητικές κυρώσεις για καταστροφή του περιβάλλοντος. Νομίζω ότι είστε οι τελευταίοι που θα μπορούσαν να μιλήσουν για την προστασία του περιβάλλοντος και αυτό το γνωρίζουν καλά όσοι επισκέπτονται τα νησιά. Χάρη σε δικές μου ενέργειες και με τη συμβολή αρκετών φίλων έχουμε καταφέρει να διασώσουμε αρκετά, χωρίς ποτέ να έχουμε τη δική σας αρωγή. Δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν όλες αυτές οι υπηρεσίες στις Κυκλάδες.

Αν είχατε ασχοληθεί πραγματικά, θα ξέρατε ότι έχω καταβάλει κάθε προσπάθεια για την προστασία του φυσικού πλούτου της Άνδρου, έχω καταγράψει όλες τις ζώνες προστασίας γύρω από τους ναούς μαζί με τον αείμνηστο Δημήτρη Πολέμη, τόσα χρόνια έχω προβάλει όλα τα θέματα που αφορούν τη βλάστηση, την παράνομη βόσκηση, την καταπάτηση αιγιαλού, τη ρύπανση των ρεμάτων, την καταστροφή των στημάτων, την κατασκευή βάθρου πάνω από την πηγή στο Άνω Γαύριο και τόσο άλλα (βλέπε Περιοδικό «Νήσος Άνδρος», τεύχη 1-8).



Αντί να επικοινωνήσετε μαζί μου για να συνεργαστούμε, με καλείτε να απολογηθώ – και μάλιστα εντός 5 ημερών! Τι ντροπή, πραγματικά! Όπως θα δείτε και στην απάντηση του κορυφαίου αρχαιολόγου κου Λαμπρινουδάκη, αγωνίζομαι εδώ και 58 χρόνια για την αναστήλωση του Πύργου.

Η καταγγελία σας θα συμπεριληφθεί στο επόμενο τεύχος του περιοδικού “Νήσος Άνδρος” για να γνωρίσει καλά όλος ο κόσμος τι ανόητος και ανασταλτικός που είναι ο κρατικός μηχανισμός και αυτοί που τον υπηρετούν.

Λυπάμαι για τη συμπεριφορά σας.

Σας γράφω εν οργή γιατί, ενώ γνωρίζετε καλά ποιος είμαι και τι προσφέρω στο νησί, δεν επικοινωνήσατε μαζί μου και μου στείλατε αυτή την επιστολή, βασιζόμενοι ίσως στην καταγγελία κάποιου ανόητου Γιαννούλη Πέτσα, ο οποίος νόμιζε ότι θα μπορούσε με αυτό τον τρόπο να αποσπάσει από μένα χρήματα για κάτι που δεν του ανήκει.

Ενοχλημένος με τη συμπεριφορά σας,

Γιώργος Δαρδανός
Αθήνα, 8 Μαΐου 2015»