Τα λείψανα ενός αξιόλογου οικοδομικού συγκροτήματος, καθώς και έναν πετρόχτιστο άστυλο ναό έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στο Καστρί Γρεβενών, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στην Ανατολική Πίνδο.

Το Καστρί ήταν η οχυρωμένη ακρόπολη μιας αρχαίας πόλης της χώρας των Τυμφαίων στο μακεδονικό βασίλειο, ακόμη ωστόσο οι αρχαιολόγοι δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν το όνομα της πόλης και τη θεότητα που λατρευόταν εκεί.

«Σίγουρα ήταν μια σπουδαία πόλη, όπως δείχνουν τα αρχιτεκτονικά μέλη, κυρίως αυτά της εντυπωσιακής δωρικής στοάς, που μαζί με το μεγάλο κτίριο και τον ναό σχηματίζουν ένα μεγάλο Π στο οικοδομικό συγκρότημα», λέει στο «Εθνος» η διευθύντρια της ανασκαφής, ομότιμη καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο Α.Π.Θ., Στέλλα Δρούγου.

Ειδικά για τον ναό η κ. Δρούγου αναφέρει ότι εκεί λατρευόταν κάποια σημαντική θεότητα, ίσως ο Δίας ή η μητέρα των Θεών (Ρέα, Γαία, Κυβέλη), αλλά τα ευρήματα δεν οδηγούν ακόμη σε ασφαλές συμπέρασμα. Ενα πλήθος σιδερένιων δαχτυλιδιών επιβεβαιώνει τις αρχικές εκτιμήσεις ότι στην περιοχή υπήρχαν μύστες, ενώ στα θραύσματα κεραμικής περιλαμβάνονται από ερωτικά μηνύματα μέχρι τμήματα από ασπίδες.

Οσον αφορά τα νομίσματα, τα περισσότερα είναι μακεδονικά, υπάρχουν όμως και από άλλες περιοχές, όπως την Ηπειρο, τη Θεσσαλία, ακόμη και τα νησιά, γεγονός που δείχνει τη σπουδαιότητά της στον χώρο και τον χρόνο.

Η αρχαία πόλη ήταν σε συνεχή κατοίκηση από τον 4ο π.Χ. αιώνα μέχρι το 150 π.Χ., όταν καταστράφηκε μετά από πολιορκία των Ρωμαίων και μάλιστα άγρια, όπως δείχνουν ίχνη από αιχμές και βέλη. «Το ύψωμα Καστρί είχε στρατηγική σημασία για τη χώρα των Τυμφαίων, καθώς φαίνεται να ελέγχει τους δρόμους προς την Ηπειρο, τη Θεσσαλία και την πεδινή Μακεδονία. Η μορφή των οικοδομημάτων και η θεμελίωσή τους στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. επιβεβαιώνουν τη σημασία τους ήδη στην περίοδο αυτή που συνδέεται πολύ καλά με τα γεγονότα που ακολούθησαν τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου», αναφέρει η κ. Δρούγου.

Αναλόγως και ο άστυλος ναός, μήκους 18,80 μ. και πλάτους 11.40 μέτρων, είχε κτιστό πρόναο. Ηταν στεγασμένος με κεράμωση χρονολογημένη στον 4ο π.Χ. αιώνα, που κατά καιρούς δέχτηκε νεότερες επιδιορθώσεις κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα -όταν πιθανόν καταστράφηκε από φωτιά- ενώ κατά τον 2ο π.Χ. αιώνα καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους.

Στο εσωτερικό του ναού και παρά την εκτεταμένη καταστροφή που επέφερε -ανάμεσα στα άλλα- και η λαθαρπαγή, διαπιστώθηκε με βεβαιότητα ότι το δάπεδό του σχηματίζεται από πηλόχωμα πάχους 0,10 μ., πιθανόν πάνω σε μια χαλαρή υποθεμελίωση.

Τα μέχρι τώρα ευρήματα επιτρέπουν τη χρονολόγηση της οικοδόμησης του συγκροτήματος στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Αλέξανδρου Γ΄ή στα χρόνια που ακολούθησαν μετά τον θάνατό του. Κατά τους χρόνους που ο Κάσσανδρος ονομάζεται βασιλιάς (306 π.Χ.) φαίνεται πως ολοκληρώνεται η οικοδόμηση των κτιρίων της ακρόπολης. Το αποδεικνύουν πλήθος νομισμάτων του Κασσάνδρου, τα οποία βρέθηκαν στο στρώμα με τα κεραμίδια του ναού, αλλά και στο κεντρικό κτίριο και στη στοά.

Το αρχαιολογικό έργο στο Καστρί θα παρουσιαστεί σε ειδική εκδήλωση που θα γίνει αύριο στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων του Α.Π.Θ., και εκτός από την κ. Δρούγου που θα μιλήσει για τη φετινή ανασκαφή, ο επίκουρος καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Α.Π.Θ., Γιάννης Ξυδόπουλος, θα αναφερθεί στη χώρα των Τυμφαίων και ο ομότιμος καθηγητής Νεότερης Τέχνης στο Α.Π.Θ., Μιλτιάδης Παπανικολάου, στο «Καστρί στους Αγίους Θεοδώρους».

«Μέχρι στιγμής έχουμε πολύ ενδιαφέροντα δεδομένα, τα οποία διαγράφουν τον επόμενο στόχο της ανασκαφής αυτής στις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου με τη βεβαιότητα ότι στο μέλλον μπορεί να διαμορφωθεί εκεί ένας πολύ ενδιαφέρων και ξεχωριστός αρχαιολογικός χώρος», μας είπε η κ. Δρούγου.