Ο καθηγητής κ.Νίκος Σταμπολίδης θυμάται με συγκίνηση εκείνες τις ώρες στον κλειστό θάλαμο ενός κτιστού τάφου, τον οποίο έφερε στο φως πριν από μερικές ημέρες στην αρχαία Ελεύθερνα της Κρήτης.
Τα οστά τριών γυναικών που βρέθηκαν σε αυτόν τον τάφο του 8ου αιώνα π.Χ., μαζί με μοναδικά και παράξενα χρυσά αντικείμενα και κοσμήματα από σπάνια υλικά, όπως αμέθυστος, φαγεντιανή, κορνεόλη, κεχριμπάρι, ορεία κρύσταλλος, ήλεκτρον, αιγυπτιακό μπλε, δεν συνιστούσαν απλώς μια πλούσια ταφή που παρέμενε ασύλητη μέσα στους αιώνες. Διότι μια απρόσμενη περίπτωση, ένα μυστήριο αναδυόταν σιγά σιγά μέσα από το χώμα.
Μερικά από τα αντικείμενα σύμβολα δεν είχαν θέση εκεί, δεν μπορεί να συνόδευαν γυναίκες αλλά μόνον άντρες, και μάλιστα ιερείς… Αλλα πάλι θα ήταν χρήσιμα για την παρασκευή φαρμάκων, αρωμάτων ή δηλητηρίων. Μέσα στη σιωπή το μυαλό έτρεχε κάνοντας χίλιους συνειρμούς.
Τι ήταν λοιπόν αυτές οι γυναίκες; Γιάτρισσες, μάντισσες ή ιέρειες; Ή μήπως, όπως θα λέγαμε σήμερα, φαρμακολύτριες;
Το σκηνικό έχει ως εξής: Η μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα-περίπου 70 ετών, ενώ οι άλλες δύο ήταν γύρω στα 16-17- βρισκόταν στο κέντρο του δωματίου σε μια παράξενη στάση. Το κρανίο ήταν σχεδόν επάνω στη λεκάνη της, τα πλευρικά οστά είχαν απλωθεί προς αριστερά και δεξιά και τα πόδια ήταν λυγισμένα. «Η απόθεσή της ήταν περίεργη.
Αν δεν συνέβη κατά την αρχαιότητα κάποιο ταφονομικό παράδοξο- δηλαδή δεν πέρασε ένας ασβός ή ένας αρουραίος ώστε να αναμοχλεύσει αυτά τα οστά-,τότε δεν αποκλείεται αυτή η γυναίκα να τάφηκε καθιστή»λέει ο κ. Σταμπολίδης. Η πιθανότητα άλλωστε ανακομιδής, τυμβωρυχίας ή αρχαιοκαπηλίας αποκλείεται καθώς όλα τα κτερίσματα βρέθηκαν στη θέση τους. Μπορεί να ερμηνευθεί όμως αυτή η στάση;«Οχι, επί του παρόντος» απαντά ο ίδιος. Αλλωστε τα παράξενα συνεχίζονται, με την ύπαρξη γύρω της μιας σειράς αντικειμένων που επίσης δεν μπορεί να εξηγηθεί:
Ενας μικρός χάλκινος ταύρος της γεωμετρικής εποχής, που βρίσκεται συνήθως σε ιερά όπως αυτό της Ολυμπίας, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν δίπλα στη νεκρή, αποτελεί καθαρά ιερατικό σύμβολο καθώς επιστέφει ένα σκήπτρο. Κρατούσε σκήπτρο δηλαδή η σεβάσμια γυναίκα; Ενα χάλκινο πριονάκι, ένα πολύ μικρό, επίσης χάλκινο, κουταλάκι για τη μέτρηση δόσεων, μια μικρή ζυγαριά με δίσκο και αλυσίδα συνθέτουν ένα ακόμη παράξενο σύνολο. Και μαζί τους ορισμένοι μικροί κύλινδροι χρυσού, από τους οποίους αποκόπτονταν κομμάτια για χρήση. Σε τι μπορεί να της χρησίμευαν στη ζωή;
